Geen sociaal Europa zonder openbare diensten

Elke dag worden we op een of andere manier geconfronteerd met de openbare diensten, ons hele leven lang… Inderdaad, hoe vaak nemen we niet de bus of de trein, of gaan we naar de post ? Maar beseffen we wel dat er achter de organisatie van de openbare diensten een samenlevingsmodel schuilgaat waarin men probeert de solidariteit en de gelijkheid hun volle betekenis te geven, met name via een rechtvaardige en progressieve fiscaliteit.
Het is dank zij de openbare diensten dat alle burgers, ongeacht hun oorsprong, geslacht, inkomen of geloof, over fundamentele rechten beschikken, zoals het recht op gezondheidszorgen, woonst, onderwijs, cultuur, vervoer, telecommunicatie, energie, enz.; Daarom vormen de openbare diensten een belangrijk en doeltreffend instrument in de strijd tegen de armoede.
Die rechten - die door niemand beknot of afgeschaft kunnen worden – maken het mogelijk om het burgerschap effectief uit te oefenen en liggen als zodanig ten grondslag aan de menselijke waardigheid.
We kunnen niet zeggen dat het streven naar kwaliteitsvolle en sociaal efficiënte openbare diensten, die de nodige menselijke en materiële middelen krijgen om goed te kunnen functioneren, een achterhaalde eis is of een achterhoedegevecht. Integendeel, het gaat om een progressieve en humanistische eis en, meer fundamenteel, om een democratische eis. Daarom moet er volgens ons dringend een “kaderrichtlijn” worden aangenomen om de openbare diensten te vrijwaren en verder te ontwikkelen.
In verschillende lidstaten maken de openbare diensten deel uit van het sociaal model, maar helaas vormen ze geen wezenlijk element van het Europees sociaal model. In plaats daarvan heeft de Gemeenschap een aantal vage begrippen ingevoerd, zoals diensten van algemeen economisch belang (DAEB) en diensten van algemeen belang (DAB), maar eigenlijk komen die Europese begrippen niet overeen met het begrip openbare dienst.
Als bewijs hiervoor verwijzen wij naar een uitspraak van de Commissie die stelt dat er geen verwarring mag zijn rond die begrippen.
De DAB maken ten volle deel uit van het concurrentiemodel; of ze opgericht worden hangt af van een mogelijk marktfalen, wat eerder zeldzaam is als men de Commissie mag geloven: zij beweert namelijk: “De markt garandeert een optimale verdeling ten behoeve van de samenleving in het algemeen. De markten kunnen echter niet volledig voorzien in sommige diensten van algemeen belang… Daarom is het een… overheidstaak om te waarborgen dat in dergelijke fundamentele… behoeften wordt voorzien”.
Dit ultra-liberale principe dat voor kritiek vatbaar is, is trouwens opgenomen in het verdrag zelf (vroeger in de voorstel tot grondwet en nu in het mini-verdrag goedgekeurd in Lissabon). Zo bepaalt artikel 98: “De lidstaten en de Gemeenschap handelen in overeenstemming met het beginsel van een open markteconomie met vrije mededinging, waarbij een doelmatige allocatie van middelen wordt bevorderd.”
Daarom is het belangrijk te benadrukken dat openbare diensten meer en beter zijn dan diensten van algemeen (economisch) belang.
MEER, omdat de openbare diensten alle diensten omvatten die noodzakelijk zijn om een menswaardig leven te kunnen leiden.
BETER, omdat ze, via een systeem van solidariteit, meer betekenen dan een lapmiddel om het hoofd te bieden aan bepaalde marktproblemen. Voor ons kan een sociaal en solidair Europa niet tot stand komen zonder openbare diensten. Daarom eisen wij dat er een kaderrichtlijn wordt aangenomen ten gunste van de openbare diensten.
We weten dat er hierover momenteel besprekingen aan de gang zijn in de Gemeenschap.
Wij willen duidelijk maken dat wij alleen een richtlijn zullen aanvaarden die bevestigt dat het algemeen belang primeert op de concurrentieregels.
Om een verandering teweeg te brengen moet het voorstel van kaderrichtlijn realistisch zijn natuurlijk, maar vooral ver genoeg gaan. De begrippen moeten duidelijk afgebakend worden en er moet meer nadruk gelegd worden op de waarden.
Op die manier kunnen we samenwerken met iedereen in de Unie die vindt dat er over menselijke waardigheid niet gemarchandeerd kan worden en dat sommige diensten dan ook onttrokken zouden moeten worden aan de marktlogica.
Daarvoor willen we ons ten volle inzetten.

Dit opiniestuk en deze oproep is een initiatief van Eric GOEMAN, woordvoerder Attac Vlaanderen, Michel VAN HOORNE, Coördinator LEF en Françis de WALQUE  en  Jos ORENBUCH, Coördinatoren AGCS/GATS Werkgroep Belgisch Sociaal Forum.

De oproep werd ondertekend door Rudy DE LEEUW, voorzitter ABVV , Caroline COPERS, Algemeen Secretaris Vlaams ABVV; Ferre WYCKMANS,  Algemeen Secretaris LBC-NVK – président SETCA; Erwin DE DEYN, Voorzitter BBTK-Président SETCA; Karel STESSENS Voorzitter ACOD/CGSP;  Luc HAMELINCK  Voorzitter Openbare Diensten ACV-CSC; Chris RENIERS, Algemeen Secretaris ACOD/CGSP; Eddy VAN LANCKER, federaal secretaris ABVV/FGTB; Daniel TERMONT, burgemeester Stad Gent; Frank BEKE, gewezen burgemeester Stad Gent; Jozef MAMPUYS, hoofdredacteur RAAK (KWB); Jef GABRIËLS, Voorzitter Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), Burgemeester Genk, (in persoonlijke naam); Theo  JANSSENS, Voorzitter OCMW; Bogdan VANDEN BERGHE, Algemeen Secretaris 11.11.11. Paul FURLAN, Voorzitter Vereniging van Waalse Steden en Gemeenten, burgemeester van Thuin; Claude EMONTS, Voorzitter Federatie van CPAS van Wallonië; Marc BECKER, federaal secretaris CSC-ACV ;  Daniel VAN DAELE  federaal secretaris FGTB-ABVV ; Jean-Claude VANDERMEEREN  secretaris-generaal  FGTB; Jean-François ENGEL,  Vice-president Openbare Diensten CSC-ACV; Francis WEGIMONT Secretaris-generaal Waalse Interregionale CGSP ; Jean-Pierre KNAEPENBERGH  Algemeen Secretaris Brusselse Intergewestelijke CGSP/ACOD;  Alain LAMBERT, Vice-president CGSP/FGTB ; Pierre GALAND Voorzitter Vrijzinnig Actie Centrum; Jacques DEBATTY,  Voorzitter CNCD; Michel PETTIAUX, Voorzitter Brussels Forum van de strijd tegen de Armoede.