Geen tijd voor euforie rond positief armoederapport

Voorzichtige vooruitgang

Het nieuwste Millennium Development Goals (MDG’s) 2012 rapport dat VN Secretaris Ban Ki-Moon afgelopen maandag voorstelde, klinkt voorzichtig optimistisch. Ruim drie jaar voor de deadline in 2015 zijn volgens het rapport drie mijlpalen in de strijd tegen armoede behaald.

Het percentage wereldburgers dat moet rondkomen met minder dan 1,25 dollar per dag is sinds 1990 gehalveerd. Opvallend is dat voor het eerst sinds de Wereldbank mondiale armoedetrends in kaart brengt het aantal extreme armen in alle regio’s is afgenomen. Daarnaast is ook het aantal mensen met toegang tot betrouwbaar drinkwater sinds 1990 gestegen van 76 naar 89 procent. Een derde positief punt is dat het aantal stedelijke sloppenwijken met 6 procent is afgenomen. Voor meer dan 200 miljoen sloppenbewoners is de levenskwaliteit aanzienlijk verbeterd.

Nieuw kader voor MDG’s

Xavier Declercq, directeur Beleid bij Oxfam België, heeft zijn twijfels bij de recente euforie: ‘De doelstellingen zijn niet ambitieus genoeg. De focus ligt te veel op economische welvaart ten koste van een rechtvaardige welvaartsverdeling. Het is goed dat die doelstellingen er zijn, ze zijn voor ngo’s een alibi om erkenning en engagement af te dwingen bij overheden. Maar ontwikkeling mag niet losgekoppeld worden van duurzaamheid.’ De impact van een positief VN-rapport is volgens Declercq niet te onderschatten. ‘Er schuilt een strategisch gevaar in al te optimistische rapporten. Ze laten uitschijnen dat alles goed komt, terwijl er nog veel werk aan de winkel is.’

Antonio Vigilante, directeur van het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) in Brussel, ziet in de MDG’s juist wel een nuttig referentiekader: ‘Ze bieden een waardevol fundament om concrete resultaten af te dwingen. Zonder duidelijk afgelijnde doelstellingen kan je ontwikkeling niet meten. Binnen de VN groeit wel het bewustzijn dat de wereld nood heeft aan een nieuw raamwerk, aangepast aan de huidige situatie en met aandacht voor duurzaamheid. Dat betekent niet dat we brandhout moeten maken van de MDG’s. Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) en het klassieke ontwikkelingsmodel hoeven elkaar niet uit te sluiten. Zoeken naar een evenwicht tussen beide en continuïteit garanderen, dat zijn de grootste uitdagingen voor de toekomst.’

Ongelijke ontwikkeling

Het VN-rapport toont vooruitgang aan in vergelijking met vorig jaar, al moeten het optimisme voor alle zekerheid genuanceerd worden. De ‘drie mijlpalen’ waarmee het rapport uitpakt, zijn slechts 3 indicatoren op een totaal van tachtig. Niet drie van de acht doelstellingen zoals het rapport laat uitschijnen.

‘De balans is positief, maar de weg naar de finish is nog lang en hobbelig’, vindt Antonio Vigilante. ‘Hoe kan je nu blij zijn dat het aantal extreme armen gehalveerd is terwijl nog meer dan 800 miljoen mensen honger lijdt? Bovendien vertellen de cijfers niet het hele verhaal. Ze gaan uit van gemiddelden. Dat geeft een beeld van hoe de wereld er aan toe is maar houdt geen rekening met regionale ongelijkheid. De positieve cijfers zijn vooral te verklaren door het Aziatische succes van ondermeer China en India.’

In de inleiding waarschuwt ook Ban Ki-Moon voor euforie. ‘De vooruitgang is geen vrijgeleide om laks te worden. De MDG’s behalen tegen 2015 blijft een uitdaging die alleen haalbaar is als overheden zich blijven inzetten om hun beloftes van een decennium geleden waar te maken. De strijd tegen hongersnood en de ijver voor een wereld waarin iedereen kansen krijgt, is nog niet gestreden.’

Achter de façade van absolute cijfers is hongersnood en extreme armoede nog niet verdwenen. Integendeel zelfs. Volgens schattingen van de Wereldbank moet tegen 2015 nog altijd 1 miljard mensen rondkomen met minder dan 1,25 dollar per dag, vier op vijf daarvan in Zuid-Azië en sub-Saharaans Afrika. Ook genderongelijkheid en de kloof tussen stedelijke en rurale gebieden bijven heikele punten. ‘Onze prioriteit voor de toekomst is continuïteit’, meent Vigilante. ‘Het recente succes van de MDG’s is een reden om door te gaan, een basis om van te vertrekken na 2015.’