Geert Bourgeois: ambitie volstaat niet

Vlaanderen heeft ambitie. Het wil als deelstaat ernstig genomen worden in Europa en in de wijde wereld. Om die ambitie op het vlak van ontwikkelingssamenwerking waar te maken, moet er wel geld komen uit de federale staatskas. Een gesprek met minister Geert Bourgeois.
Toen de samenstelling van de nieuwe Vlaamse regering in volle hoogzomer bekendgemaakt werd, moesten de geïnteresseerden diep spitten om de minister voor Ontwikkelingssamenwerking te vinden. Uiteindelijk bleek het Geert Bourgeois te zijn, N-VA boegbeeld en medearchitect van het zegevierende kartel met CD&V.
Bourgeois kreeg zoveel bevoegdheden dat de aankondiging het lange OS-woord niet meer kon schragen. Bourgeois is immers ook nog verantwoordelijk voor buitenlands beleid en Europese aangelegenheden, algemeen beleid inzake personeel en organisatieontwikkeling, vastgoedbeheer, informatie- en communicatietechnologie, administratieve vereenvoudiging en e-governement, overheidsopdrachten, mediabeleid en toerisme. Toch beweert de kersverse minister dat zijn opdracht om werk te maken van een Vlaamse ontwikkelingssamenwerking niet ondergesneeuwd zal geraken.
‘Ik heb intussen al ontmoetingen gehad met verantwoordelijken uit Zuid-Afrika en Mozambique en heb in vergelijking met andere beleidsdomeinen al veel tijd geïnvesteerd in die relaties.’ Meteen maakt Bourgeois ook duidelijk dat de focus van zijn beleid zal liggen waar die bij de vorige regering lag: in zuidelijk Afrika. Het Vlaamse regeerakkoord straalt ambitie uit op het vlak van ontwikkelingssamenwerking, vindt de minister, en hij citeert: ‘… op die manier kan Vlaanderen op internationaal vlak haar verantwoordelijkheid opnemen en maximaal haar mogelijkheden benutten om een aantal ambitieuze doelstellingen te realiseren…’ Dat dit voor ons eerder vaag dan ambitieus klinkt, begrijpt Bourgeois niet goed. In elk geval gaat dat regeerakkoord uit van een beperkt budget voor ontwikkelingssamenwerking van 16,26 miljoen euro. ‘Dat noopt ons tot een sterke geografische focus en tot enkele inhoudelijke terreinen waarop we het verschil kunnen maken, zoals aids-bestrijding’, aldus Bourgeois.

België splitst


Geert Bourgeois noemt die 16,26 miljoen euro tijdens het gesprek meermaals een bewijs van hoe genereus Vlaanderen is. Anderzijds is hij vastbesloten om dat budget veel groter te maken -al zal dat niet met Vlaamse middelen zijn. ‘Ik ben al flink uit de hoek moeten komen om het huidige budget te behouden. De eerste twee jaar zal er zeker niet méér geld naar ontwikkelingssamenwerking gaan.’ Op de opmerking dat de federale regering er de voorbije jaren wél in geslaagd is om het budget voor ontwikkelingssamenwerking te laten groeien, ook al waren het voor andere ministeries barre tijden, antwoordt Bourgeois dat Vlaanderen niet moet streven naar een niveau van 0,7 procent van het BBP voor ontwikkelingssamenwerking. ‘Dat geldt alleen voor staten, niet voor deelstaten.’
Bourgeois wil het geld voor meer Vlaamse ontwikkelingssamenwerking halen waar het zit: in de federale begroting. ‘In principe -en normaliter ook in de feiten- zal dit najaar werk gemaakt worden van de uitvoering van de Lambermontakkoorden en dus van de splitsing van de bevoegdheid voor ontwikkelingssamenwerking. Dat staat in het regeerakkoord en alle ondertekenende partijen moeten er dan ook voor zorgen dat het uitgevoerd wordt.’ Bourgeois wéét dat er vanuit verschillende hoeken grote vragen gesteld worden bij de opsplitsing en versplintering van de ontwikkelingssamenwerking, maar hij begrijpt die kritiek niet.
‘Kleinere landen als Denemarken scoren goed in hun hulp aan het Zuiden, waarom zou Vlaanderen het dan niet goed kunnen doen? Ik zie integendeel dat er behoorlijk wat controverse is over de gebonden hulp waarmee de federale ontwikkelingssamenwerking Belgische bedrijven aan contracten helpt.’ Op de vraag of Vlaanderen dan geen gebonden hulp zal toelaten, volgt een duidelijk: ‘Neen’, gevolgd door een lange nuancering. ‘Dat betekent niet dat we onze expertise willen weggooien. Het Tropisch Instituut en zijn expertise op het vlak van de aidsbestrijding wordt bijzonder geapprecieerd in landen van het Zuiden, dus waarom zouden we dat niet inschakelen?’
De minister ziet niet alleen in Vlaanderen een hernieuwde ambitie om ontwikkelingssamenwerking te splitsen. ‘Van Cauwenbergh (PS) zit, aan de andere kant van de taalgrens, helemaal op dezelfde lijn.’ De Waalse minister van Ontwikkelingssamenwerking, Simonet, is echter géén voorstander. ‘Dat is waar’, geeft Bourgeois toe, ‘maar zij heeft het Lambermontakkoord wel mee goedgekeurd en zal het dus ook moeten uitvoeren. Het verzet tegen de defederalisering van de bevoegdheid voor ontwikkelingssamenwerking is een achterhoedegevecht. Vlaanderen is volgens de grondwet extern bevoegd voor de zaken waarvoor het intern bevoegd is, zoals landbouw, onderwijs, handel, economie en huisvesting.’
De DHL-ervaring toonde dat de Belgische staatshervorming ertoe kan leiden dat verschillende regeringen en overheden over elkaars tegengestelde belangen struikelen en uiteindelijk de speelbal worden van machten die beter georganiseerd zijn. Riskeert een gesplitste ontwikkelingssamenwerking niet in hetzelfde scenario te belanden?
Bourgeois: ‘Ik zou dat niet overdrijven. Wat zich nu voordoet, is dat België op internationaal vlak vaak géén mening heeft, omdat de diverse overheden het niet eens zijn of omdat ze tegengestelde belangen vertegenwoordigen. Dan heb je beter een sterke Vlaamse en een sterke Franstalige stem op het internationale vlak, dan helemaal geen stem.’ Het probleem daarmee is dat het nog niet duidelijk is naar waar de gesplitste bevoegdheden zullen gaan: naar gewesten, gemeenschappen of beide. In het slechtste geval wordt België een dwerg met zes hoofden. Bourgeois wil dat probleem oplossen door het land gewoon in twee te verdelen ‘en een oplossing te zoeken voor Brussel’.

Het volk, anno 2004


Eén van de redenen die de minister vaak aanhaalt om Vlaanderen meer bevoegdheden te geven voor ontwikkelingssamenwerking, is dat de bevolking daardoor nauwer betrokken kan worden bij het Zuiden. Maar is Vlaanderen er de voorbije jaren ook werkelijk in geslaagd die grotere betrokkenheid echt te realiseren? Bourgeois geeft toe dat van Vlaamse inspanningen op dat vlak minder te merken was dan van de federale, maar wijt dat aan het verschil in budgetten -al beklemtoont hij dat ‘er toch een belangrijk deel van het Vlaamse budget voor ontwikkelingssamenwerking naar sensibilisering en bewustmaking gaat’. Noemt hij 1,9 miljoen euro die vooral naar eenmalige projecten gaan “een belangrijk bedrag”? ‘Eigenlijk wel, al moeten we misschien bekijken of we niet eerder structurele steun moeten geven aan sensibilisatieprojecten.’
Het NV-A discours over internationale samenwerking legt heel sterk de nadruk op solidariteit tussen volkeren. Bourgeois: ‘Ontwikkelingssamenwerking is pas zinvol als onze inspanningen ervoor zorgen dat volkeren in het Zuiden zich kunnen ontwikkelen op hun manier, in gemeenschappelijk overleg. Ik ben er ieder geval van overtuigd dat de diversiteit steeds belangrijker zal worden in de globaliserende wereld.’
Bourgeois vult die diversiteit in door te verwijzen naar volkeren. Anderen hechten meer belang aan de hedendaagse, stedelijke realiteit van gemengde bevolkingen. ‘Ja maar, ik spreek niet over een volk in termen van bloedbanden. Een volk is een evoluerend gegeven. Mensen komen, mensen gaan. Kwestie is dat iedereen deel moet uitmaken van de publieke cultuur van de gemeenschap waar hij of zij zich definitief wenst te vestigen. Dat is de enige manier om die diversiteit tot een samen-leven te laten groeien. De verschillen in cultuur, afkomst, klederdracht en huidskleur zijn niet zo belangrijk.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.