Geheim VN-rapport compromitteert Kabila

Het rapport dateert van mei 2007 en lekte eerder deze week uit in ‘La Libre Belgique’. Het geeft een choquerende beschrijving van de gebeurtenissen tijdens en na het militair treffen tussen Bemba en Kabila in maart.
Volgens het rapport vielen er 300 doden, hoewel het werkelijke aantal doden ‘opmerkelijk hoger’ kan liggen, zoals blijkt uit de ontdekking van nieuwe massagraven en aanspoelende lijken aan de Congorivier.
Angolese steun
Ondanks internationale druk om het conflict door onderhandeling te beëindigen, besloot Kabila op 21 maart tot de verplichte ontwapening van het leger van Bemba. De volgende dag braken de gevechten uit in het centrum van Kinshasa. Het rapport maakt melding van een vliegtuig met Angolese speciale strijdkrachten, dat op de avond na het uitbreken van de gevechten op de luchthaven van Ndjili landde. Ooggetuigen maakten ook melding van soldaten in Angolees uniform die aan de zijde van het staatsleger vochten.
Buitensporig en roekeloos geweld
Het VN-rapport beschuldigt beide partijen van ‘buitensporig en roekeloos gebruik van geweld’. Beide legers gebruikten zwaar geschut in dichtbewoonde residentiële gebieden, waardoor veel burgers gewond raakten of stierven door ronddwalende kogels en explosies. Volgens het rapport werd de burgerbevolking ‘maximaal blootgesteld’ aan het geweld en toonde de Congolese overheid een gebrek aan consideratie voor de levens van haar burgers. 
Schendingen van de mensenrechten
Na afloop van de gevechten maakte vooral de Republikeinse Garde (RG), een onderdeel van het Congolese staatsleger, zich schuldig aan grove schendingen van de mensenrechten. Tijdens de klopjacht op DPP-soldaten schiepen ze een klimaat van terreur in Kinshasa. Zo werden straatventers zonder reden op straat geëxecuteerd en twee vrouwen opzettelijk door een tank overreden. Tijdens een huiszoeking bij een zwangere vrouw werd niets gevonden maar de vrouw werd na de huiszoeking wel neergeschoten.
Meermaals vielen de soldaten scholen in het centrum van Kinshasa binnen, terwijl ze onophoudelijk in de lucht en op de grond schoten. Een achtjarig meisje werd hierdoor in het hoofd geraakt. De soldaten vielen ziekenhuizen binnen, waarbij eveneens slachtoffers vielen. Beide legers worden beschuldigd van plundering. Maar vooral het leger van Kabila, dat na de gevechten Kinshasa onder controle had, heeft zich hieraan schuldig gemaakt.
Executies en arrestaties 
Van de 100 vermoedelijke executies heeft MONUC er 58 kunnen bevestigen, aangezien het team geen toelating kreeg om op belangrijke plekken vaststellingen te doen. De ontdekking van massagraven en aanspoelende lijken aan de Congorivier (sommigen geblinddoekt en met handboeien) wijzen erop dat het werkelijke aantal executies veel hoger ligt. De geëxecuteerden bestaan voornamelijk uit DPP-leden en hun gezinsleden. 
Na afloop van de gevechten werden meer dan 200 burgers gearresteerd, vaak zonder enige reden. Het merendeel van de gevangenen is afkomstig uit dezelfde regio als Bemba. Het VN-rapport maakt melding van een ‘wrede, onmenselijke en vernederende’ behandeling tijdens de gevangenschap. Zo worden gevangenen systematisch geslagen door de cipiers met geweerkolven en zwepen.   
Aanbevelingen
Na afloop van de gebeurtenissen in maart belegde Joseph Kabila een persconferentie waarop hij verklaarde dat ‘de orde koste wat het kost’ moest hersteld worden, waaraan hij toevoegde dat ‘je geen veiligheid kan garanderen door onderhandelingen’.
Volgens het geheim rapport moet er druk uitgeoefend worden op de Congolese autoriteiten om een onderzoek uit te voeren naar de begane misdaden, om de lukraak gearresteerde gevangenen vrij te laten en de slachtoffers van het misbruik van geweld te vergoeden. Ook moet de overheid aan haar bevolking communiceren wat precies gebeurd is en toelichten wat de regering precies doet om de misbruiken te bestraffen. Vijf maanden nadat deze aanbevelingen aan de Congolese overheid zijn gedaan, heeft de Congolese overheid nog geen gevolg gegeven aan de aanbevelingen.