Genetische manipulatie sluipt Kenia binnen langs achterpoortjes

Boeren kunnen maar moeilijk weerstaan aan de Kilimo Salama-verzekering: ze voorziet niet enkel in compensatie voor een mislukte oogst door aanhoudende droogte, maar ook voor een verloren oogst door overvloedige regenval. De boeren worden gecompenseerd met zaden en ze krijgen die compensatie snel dankzij het gebruik van mobiele telefonie.

Maar er zit een addertje onder het gras: de verzekering wordt aangeboden door de Syngenta Stichting, een organisatie die verbonden is met de Syngenta Company, een producent van genetische gewijzigde gewassen. Al twaalfduizend Keniaanse boeren hebben zich ingeschreven voor de verzekering, en Syngenta verwacht nog eens vijftigduizend extra inschrijvingen. “Het initiatief is uitgegroeid van een klein testprogramma in 2009 tot het grootste verzekeringsprogramma in Afrika”, zegt Marco Ferroni, directeur van de stichting.

Lang niet iedereen is onverdeeld gelukkig met het succes van het verzekeringsprogramma. Volgens de Kenya Biodiversity Coalition (KBioC) is het een verdoken manier om ggo-zaden te verdelen onder de boeren en Kenia te gebruiken als laboratorium voor genetische manipulatie. Wanjiru Kamau van de KBioC vindt het een nobel doel om een verzekering aan te bieden aan boeren die voortdurend te maken krijgen met mislukte oogsten. “Maar we twijfelen eraan of dit in het belang is van de Kenianen omdat Syngenta een van de grootste multinationals is achter ggo-zaden”, zegt ze. “Er is veel druk op Keniaanse politici om ggo’s commercieel toe te staan.”

Bt-katoen

In Kenia worden steeds meer genetisch gewijzigde gewassen verbouwd, ook al is het wettelijk kader nog niet klaar. Roy Mugiira, hoofd van de National Biosafety Authority (NBA) geeft het voorbeeld van Bt-katoen. De ggo-variant is getest, maar de NBA kan de lancering ervan niet verhinderen omdat de wetgeving nog niet klaar is.

Volgens Mugiira staan verschillende wetten op stapel die het gebruik, de bescherming van het milieu en de import en export moeten regelen, maar is die wetgeving voorlopig niet goedgekeurd.

Intussen blijkt uit onderzoek van de KBioC dat boeren in de Riftvallei al volop zaad gebruiken dat een gewijzigd gen bevat. “We vermoeden dat een hoop zaad, vooral maïs, geïmporteerd is vanuit Zuid-Afrika. Mogelijk doordat het gecontamineerd is, ofwel is het gewoon ingevoerd als ggo-zaad zonder controle van de overheid.

“Dus zelfs al heeft Kenia geen ggo’s goedgekeurd voor commercieel gebruik, is het zeer waarschijnlijk dat boeren de gewassen planten zonder medeweten van de overheid”, zegt Kamau.