Gentech in Afrika op WEF-agenda

De zanger van de Ierse band U2 is al enkele opeenvolgende jaren de beroemdste gast in Davos, het Zwitserse ski-oord waar het Forum plaatsvindt.
In 2005 verscheen hij aan de zijde van Tony Blair, toen premier van Groot-Brittannië, de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki en oud-president Bill Clinton van de Verenigde Staten, om te verklaren dat de problemen in Afrika geen zaak, maar een noodzaak zijn.
Hoewel Bono’s standpunten over schuldenvermindering voor arme landen en versterking van het Afrikaanse aandeel in de wereldhandel veel steun krijgen van anti-armoedeactivisten, zijn sommige van de oplossingen die de forumdeelnemers voorstaan, discutabel.
Dit jaar discussiëren de deelnemers bijvoorbeeld over het verbeteren van de landbouw in Afrika, op grond van een paper van de Business Alliance Against Chronic Hunger.
De alliantie, die gevormd wordt door multinationals als levensmiddelenfabrikant Unilever, sportkledingfabrikant Nike en postbedrijf TNT, stelt dat Afrika “eindelijk klaar is voor zijn eigen Groene Revolutie.” Daarmee wordt gedoeld op de toenemende productiviteit die tussen 1940 en 1960 inzette in landen als Mexico en India.
Bedrijven die actief zijn op het gebied van biobrandstoffen en biotechnologie, zouden volgens de alliantie een voortrekkersrol kunnen spelen in zo’n “revolutie”. Er wordt verwezen naar een proefproject van gentechgigant Monsanto in het district Siaya in Kenia, waarbij geprobeerd wordt de opbrengst van de maïsoogsten te laten toenemen door gebruik van genetisch gemodificeerd zaad.
Twee bedrijven die zich bezighouden met de ontwikkeling van biobrandstoffen, Spectre en Technoserve, zijn ook betrokken bij dat project. Spectre richt zich onder meer op het verbouwen van jatropha, een sterke struik met olieachtige zaden die als energiebron gebruikt kunnen worden.
In augustus braken in India rellen uit, omdat boeren van hun land werden verjaagd om plaats te maken voor jatrophaplantages.
Winst
Mohammed Issah van de Social Enterprise Development Foundation (SEND) in Ghana, zegt dat multinationals “proberen de landbouwsector over te nemen, door te beweren dat ze een oplossing hebben voor de honger.” Kleine boeren in Afrika zullen niet profiteren van biobrandstoffen of biotechnologie, stelt hij.
“Als bedrijven verantwoordelijk worden voor de levering van genetisch veranderde zaden, verschuift de controle van de boeren naar de multinationals”, zegt hij. “Bedrijven zijn in eerste instantie gericht op het maken van winst.”
Boeren gebruiken inheemse kennis om planten te verbouwen die goed passen in de natuurlijke omstandigheden ter plaatse. “Wat zij nodig hebben, is aanmoediging om hun huidige methoden te verbeteren, niet de introductie van genetisch gemodificeerde zaden”, zegt Issah.
Klaus Schwab, de in Duitsland geboren academicus die aan de wieg stond van het WEF, erkende afgelopen week dat de opkomst van biobrandstoffen een van de belangrijkste onderwerpen is waar beleidsmakers zich op moeten richten.
“Biobrandstoffen hebben invloed op watermanagement”, zei hij op 16 januari. “Ze hebben invloed op het landgebruik en op de voedselzekerheid. We hebben gezien dat de voedselprijzen substantieel zijn gestegen, waardoor armen meer geraakt worden dan mensen met een hoger inkomen.”
Vraagtekens
Vorig jaar deden de Europese regeringen de aanbeveling om biobrandstoffen voor 2020 tenminste 10 procent van de gebruikte brandstof in de transportsector te laten uitmaken. Maar Louis Michel, eurocommissaris voor ontwikkelingshulp, zette recent vraagtekens bij dat plan. Volgens hem bestaat het gevaar dat de traditionele landbouw in Afrika geschaad wordt, als voedselgewassen plaats moet maken voor gewassen die gebruikt worden voor de productie van biobrandstof.
Het Wereld Economisch Forum wordt gezien als een van de belangrijkste bijeenkomsten als het gaat om het bepalen van de internationale politieke agenda. Het WEF wordt gedomineerd door topmensen uit het bedrijfsleven, waarvan er ongeveer 900 aanwezig zullen zijn. Er zijn slechts tien vakbondsleiders op het forum aanwezig.
Onder de aanwezige politici zijn onder andere de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice, de Britse premier Gordon Brown, de Colombiaanse president Alvaro Uribe, de voormalige Amerikaanse vice-president Al Gore en Robert Zoellick, voorzitter van de Wereldbank.