Gijzeling Japanse ambassade blijft Peru achtervolgen

De zaak draait rond de gijzeling in 1997 in de residentie van de Japanse ambassadeur in Lima door leden van de linkse guerrillagroep Movimiento Revolucionario Túpac Amaru (MRTA). Na vier maanden greep het leger in. De laatste 71 gijzelaars werden bevrijd. De veertien MRTA-leden werden gedood, bij verscheidene gijzelnemers zou dat gebeurd zijn nadat ze zich hadden overgegeven.

De Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten, een orgaan van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), zegt nu dat Peru de feiten weigert te onderzoeken. Daarom verwijst de commissie de zaak door naar het Inter-Amerikaanse Hof voor de Mensenrechten, eveneens een instelling van de OAS.

Helden van het vaderland

De Peruaanse regering is het daar niet mee eens. President Ollanta Humala, zelf een voormalig militair, noemt de commandoleden die de gijzeling hebben beëindigd, “helden van het vaderland”.

Bronnen bij het Peruaanse ministerie van Justitie noemen de IAHRC-beslissing “buitensporig”. Volgens het ministerie zijn acties aan de gang tegen de verdachten van de buitengerechtelijke executies. Bovendien heeft het openbaar ministerie hiervoor in januari twintig jaar cel geëist tegen topfiguren bij het leger, onder meer tegen Vladimiro Montesinos, rechterhand van voormalig president Alberto Fujimori (1990-2000).

Volgens advocate Gloria Cano van mensenrechtenorganisatie Asociación Pro Derechos Humanos zit daar een tegenstrijdigheid: enerzijds ontkent Peru mensenrechtenschendingen door de militairen die de ambassade bestormden, anderzijds beschuldigt het Montesinos en andere topfiguren van die mensenrechtenschendingen. “De Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten heeft gevraagd die tegenstrijdigheid te onderzoeken en op te lossen.”

Cano verdedigt familieleden van drie gijzelnemers. Ze zegt dat er bewijzen zijn voor de executies, onder meer een getuigenis van de Japanse functionaris Hidetaka Ogura, een van de gijzelaars.

Proces tegen Fujimori

Volgens grondwetspecialist Enrique Bernales mocht de IAHRC de zaak niet doorverwijzen aangezien het onderzoek in Peru nog bezig is. “Met het vlekkeloze proces tegen Fujimori en diens veroordeling heeft de Peruaanse justitie een hoog niveau getoond. Daarom mag men er niet aan twijfelen dat men er alles aan doet om mensenrechtenschendingen niet onbestraft te laten. Volgens de informatie waarover ik beschik, is de zaak tegen de daders van de vermeende buitengerechtelijke executies nog altijd hangende. Daarom heeft de staat het recht om de eis van de Commissie te verwerpen.”

De Peruaanse regering wil nu dat de IAHRC minder bevoegdheden krijgt. Het heeft daarvoor al steun gezocht bij Brazilië, Colombia, Venezuela en Ecuador.
Volgens Bernales heeft Peru het recht zo’n hervorming te vragen. “Het inter-Amerikaanse mensenrechtensysteem moet met zijn tijd meegaan. Alles verandert, ook de normen moeten zich aan die realiteit aanpassen.”