Globalisering ‘lokaliseert’ ongelijkheid

Wordt de gapende kloof tussen Noord en Zuid eindelijk kleiner? Het heeft er alle schijn van, maar ondertussen neemt de interne ongelijkheid toe, ook in rijke landen.
Voor het eerst in decennia, misschien wel eeuwen, hebben de meeste ontwikkelingslanden hun bruto binnenlands product (de som van alle inkomens op hun grondgebied) sneller zien stijgen dan de rijke landen. De UNCTAD, de VN-conferentie voor handel en ontwikkeling, ziet in haar laatste rapport de kloof tussen Noord en Zuid inderdaad iets kleiner worden. “In 1980 was het reële bbp per inwoner in de ontwikkelde landen 23 keer groter dan in de ontwikkelingslanden, in 2007 is dat gedaald tot 18 keer.”
Dat is bijna uitsluitend aan Oost- en Zuid-Azië te danken. Voor Afrika, Latijns-Amerika en de zogeheten transitielanden (het voormalige Oostblok) is de kloof zelfs veel groter dan in 1980. Maar er is een algemene verbetering merkbaar in het Zuiden. Steeds meer spelen Zuid-Zuid-relaties een rol in de wereldeconomie. De boom in India en China drijft de goederenprijzen omhoog en levert dus ook voordeel op voor zeer zwakke economieën in Afrika en Latijns-Amerika. Zuid-Zuid-interactie maakt van de globalisering een getij dat bijna alle boten optilt.
Met veel goede wil zou je dus kunnen zeggen dat de globale of internationale ongelijkheid een beetje kleiner wordt. Maar dat is slechts een kant van de medaille. De andere kant is het ‘nationaliseren’ of ‘lokaliseren’ van de ongelijkheid.

Kapitaal winstgevender dan arbeid


In de meeste landen rukt de inkomensongelijkheid op. In de VS ging de bbp-groei het laatste decennium bijna uitsluitend naar de 10 procent hoogste inkomens. Laaggeschoolden verdienen nu 30 procent minder dan in de jaren 1970. In de EU is het effect minder uitgesproken: hoge belastingen, sterke vakbonden en arbeidswetten hebben de gevolgen van de globalisering verzacht.
Studies tonen dat zelfs in een land als België de ongelijkheid toeneemt, vooral omdat de kapitaalinkomens het goed doen en kapitaal (aandelen, vastgoed …) zeer ongelijk verdeeld is. Bovendien gaan CEO-lonen fors omhoog terwijl de werknemerslonen veeleer dalen. In de meeste rijke landen neemt het arbeidsaandeel in het nationale inkomen af en stijgt het kapitaalaandeel.
Globalisering is een van de oorzaken. Studies van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) toonden het verband aan tussen handel en immigratie en het arbeidsaandeel. Andere studies laten zien dat het effect het sterkst is in de geïnternationaliseerde economische sectoren: de internationale concurrentie heeft er de onderhandelingspositie van de werknemers, of hun vakbonden, verzwakt.
Dezelfde dynamiek verklaart gedeeltelijk de ongelijkheid in de ontwikkelingslanden, maar daar speelt ook het verschil tussen platteland en steden een belangrijke rol. Nergens groeide de kloof tussen arm en rijk sneller dan in China. Veel mensen winnen veel dankzij globalisering, maar veel anderen doen dat niet of verliezen zelfs.

De BMW van de buurman


Interne ongelijkheid is veel zichtbaarder dan internationale ongelijkheid. Mensen zijn gevoeliger voor de dikke auto van hun buurman dan voor die van iemand aan de andere kant van de wereld. Interne ongelijkheid veroorzaakt daarom meer sociale en politieke spanningen.
Toen de regerende partij in India in 2005 zelfverzekerd met haar groeicijfers pronkte onder de slogan ‘Shining India’, lieten miljoenen Indiërs weten dat ze dat die zon niet voelden en stemden ze de regering weg. In Latijns-Amerika kozen de meeste landen een centrumlinkse regering. In de VS zal elke Democratische president op zijn minst proberen Bush’ belastingsverlagingen, die vooral de rijken bevoordeelden, teniet te doen. In Europese landen zoals Duitsland en Nederland worden de traditionele sociaaldemocraten links ingehaald door andere linkse partijen die op een herverdeling van de rijkdom hameren.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.