God in Globalistan

Wij hebben de stroom berichten, boeken en reportages over de tocht van Seattle naar Genua en verder gezift, en nauwelijks een spoor van God of spiritualiteit gevonden. Dat is opmerkelijk, want tegelijk met de uitbarsting van maatschappelijk protest blijft de vraag naar zingeving en religiositeit groot, van Talahassee tot Teheran, van Moskou tot Melaka. Hebben antiglobalisten en zinzoekers dan niets met elkaar te maken? Zijn de manifestanten immuun voor de nood van de ziel? Zijn de mediterenden niet begaan met de kloof tussen arm en rijk? Het antwoord is telkens: toch wel.

In het amalgaam van bewegingen die samengebracht worden onder het paraplubegrip antiglobalisering, bevinden zich wel degelijk mensen en groepen die hun maatschappelijke verontwaardiging vertalen in een geëngageerde spiritualiteit. Ecologie, migratie, dualisering en commercialisering leveren nieuwe perspectieven op voor de naam en het bestaan van God. Zo lang geloof en spiritualiteit echter niet met een knal door de vitrine van een fastfoodkeet vliegen, of door het glasraam van een kathedraal, zijn er geen pakkende beelden van te maken. Bovendien lijken er minder uitgesproken leiders te zijn dan pakweg dertig jaar geleden, toen de bevrijdingstheologie de revolutionaire opstanden van de Derde Wereld begeleidde. De nieuwe zoektocht naar God levert een veelheid aan beelden en symbolen op, en verloopt langs bochtige en vaak moeilijk te volgen wegen. Toch delen de meest waarachtige zoekers de overtuiging dat God tegelijk de kern van de menselijkheid is én alle kenbare vormen van bestaan overstijgt. Geloven wordt dan een oefening in onthechting en solidariteit. Het feit dat het individu ruimte maakt in zijn leven voor een grotere realiteit dan het eigen ik wordt dan de grond en voorwaarde om te komen tot een effectieve inzet voor rechtvaardigheid en duurzaamheid.

Wereldwijd Magazine liet zich niet afschrikken door de afwezigheid van spiritualiteit in de berichtgeving en ging zelf op zoek naar God in Globalistan. Het resultaat kan samengevat worden als: En Zie, Niet Alles Is Nieuw! De gedachten van dertig of driehonderd jaar geleden blijken, ook in deze fase van het kapitalisme, nog voor inspiratie te zorgen. Globalistan is wel degelijk een nieuwe wereld, maar hij wordt gebouwd op de fundamenten -of de ruïnes- van voorheen. Toch hoort bij deze samenvatting ook een waarschuwing: Wie Denkt Dat Het Oude Nog Kan Dienen, Vergist Zich! Zelfingenomen kerkleiders of vastgeroeste antiklerikalen verdorren aan de stam van de nieuwe tijd en worden op de brandstapel van de geschiedenis gegooid. Elke tijd die ruimte biedt voor twijfel en zoekend leven, kan een eigen spiritualiteit ontwikkelen. De turbulente eeuwwende, die we nog steeds beleven, produceert niet één waarheid, maar een veelheid aan vragen en een schuchter begin van antwoorden. Niets is zeker en niets is absoluut, toch weten we dat onrecht onaanvaardbaar is, en dat de mens meer is dan een verzameling tastbare en meetbare onderdelen.

God in Globalistan formuleert geen systematische theologie van de anderewereldbeweging. Wel toont dit themakatern vier mensen die elk een eigen weg zoeken naar de kern van het religieuze ervaren en handelen, vier maatschappelijke bewegingen die vooraan staan in de strijd tegen de eenzijdige globalisering, en drie kunstenaars die met hun beeldend werk het onzegbare in de werkelijke wereld plaatsen.