Goed nieuws voor de Balkan?

Het nieuwe televisiekanaal heeft zijn hoofdkwartier in de Bosnische hoofdstad Sarajevo, waar het de lokale zender NTV 99 overkocht. Daarnaast zijn er studio’s in Kroatië, Servië en Macedonië, en vijftien correspondenten in elf landen van de regio. Al-Jazeera Balkans zegt zo een publiek van meer dan 35 miljoen mensen over de hele Balkan te bereiken. Hoofd van de nieuwsdienst is de bekende Kroatische televisiejournalist Goran Milić.

Al-Jazeera werd opgericht in 1996, de Engelse afdeling kwam er tien jaar later. De zender heeft haar thuisbasis in het Golfstaatje Qatar. Ondanks het feit dat een groot deel van de financiële middelen rechtstreeks van de emir komt en diens neef er sinds september algemeen directeur is, gaat de berichtgeving door voor evenwichtig en betrouwbaar.

‘Regionaal en objectief’

De nieuwe Balkantak is dus goed nieuws, zeker gezien het feit dat de plaatselijke verslaggeving er in de nasleep van de bloedige conflicten die het einde van Joegoslavië tekenden, sterk etnisch gekleurd is. Al-Jazeera Balkans wil onderwerpen behandelen op een regionale basis. ‘Veel van de mensen die hier werken komen uit gemeenschappen en landen die ooit tegen elkaar vochten in de conflicten van de regio’, zegt presentator Sami Zeidan. Een groot voordeel volgens Elvedin Kantardžić, hoofd van de webredactie. ‘Informatie kan vanuit verschillende invalshoeken verwerkt worden, om zo tot volledigheid en hopelijk objectiviteit te komen’.

Verder zijn de lokale media in ex-Joegoslavië steeds meer gebonden aan politieke en zakelijke belangen. Zo moest deze zomer de onafhankelijke Macedonische tv-zender A1 de boeken sluiten onder druk van de overheid. De laatste jaren trokken ook meer en meer buitenlandse nieuwsagentschappen weg uit de regio. Een zware klap kwam in januari, toen BBC World Service zijn laatste drie studio’s op de Balkan sloot omwille van besparingen.

Wie er nog wel aanwezig is, is Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL). Deze internationale nieuwsdienst wordt gefinancierd door de Verenigde Staten via de Uitzendingsraad van Gouverneurs (BBG), een orgaan dat de onafhankelijkheid van de berichtgeving zou moeten garanderen. Nenad Pejić, regionaal directeur voor de Balkan-afdeling van RFE/RL erkent in een reactie aan MO* dat de nieuwe tak van Al-Jazeera ernstige concurrentie voor hen betekent. ‘Al-Jazeera Balkans voert een erg agressieve marketingcampagne en heeft veel journalisten van andere media overgenomen, ook van ons. Hun bewering dat zij als eerste regionaal nieuws brengen op de Balkan klopt niet: Radio Free Europe is hier al achttien jaar actief. Ook heeft Al-Jazeera precies dezelfde uitzendingstijd als ons gekocht; wat ze daarmee willen bereiken weet ik niet.’

Voorbehoud

Het project Al-Jazeera Balkans is niet helemaal rozekleur en maneschijn. Nenad Pejić heeft er zijn twijfels bij. ‘Het is afwachten. In het Midden-Oosten heeft Al-Jazeera een aantal problemen wat betreft redactioneel beleid. Als ze professioneel blijven en geen toegevingen doen, is het een meerwaarde; in het andere geval heb ik er geen goed oog in’.

Een ander mogelijk probleem zijn de kijkers. Of het voorspelde miljoenenpubliek er effectief komt, blijft voorlopig een open vraag. De naam kan doen veronderstellen dat het om een moslimzender gaat, en religie is nog stees een heet hangijzer in de regio. Verder is het ook de vraag of de Serviërs, Kroaten, Bosniërs, Kosovaren en Macedoniërs wel op een regionaal televisiekanaal zitten te wachten. De toekomst zal uitwijzen of Al-Jazeera Balkans zijn grote ambities kan waarmaken.