Goedkope namaak overspoelt Tanzaniaanse markt

De namaakhandel floreert in één van de armste landen ter wereld, waar authentieke en dure goederen buiten het bereik liggen van de meeste consumenten. De gemiddelde Tanzaniaan geeft immers jaarlijks 340 dollar uit. Daarmee bungelt het Oost-Afrikaanse land op 159ste plaats van de 177 in de Ontwikkelingsindex van de Verenigde Naties, die armoede en economische situatie in kaart brengt.

“Wat we doen is mensen helpen te overleven met het weinige geld dat ze hebben”, vindt verkoper Yahaya Khalini, die een schuilnaam gebruikt uit angst voor de politie. Meer dan de helft van de mobieltjes en computeronderdelen die aan haken in zijn winkeltje hangen zijn namaak, en mogen wettelijk dus niet verkocht worden.

Sommige Tanzanianen zijn echter heftige tegenstander van piraterij. Zo iemand is Hussein Kamote, beleidsdirecteur van de Confederatie van Tanzaniaanse industrieën (CTI). Volgens hem heeft de illegale handel een negatief effect op de economie. Tanzania loopt 780 miljoen dollar per jaar aan overheidsinkomsten mis en 140.000 banen gaan verloren door de handel in namaak, staat in een recent rapport van de CTI.

De studie toont aan dat meer dan een vijfde van de koopwaar in de belangrijkste handelscentra van Tanzania nep is. Als je inferieure goederen meetelt kom je uit op 70 procent. Dat zet volgens Kamote een rem op de ontwikkeling van de lokale industrie.

Producten van slechte kwaliteit kunnen ook dodelijke gevolgen hebben. Namaakmedicijnen, gaande van anti-retrovirale medicatie voor aidspatiënten tot viagra, liggen bij sommige apotheken in Tanzania in de rekken.

Made in China

De Wereldorganisatie voor Intellectuele Eigendom schat dat de globale waarde van namaak in 2007 tot 750 miljard dollar is gestegen in vergelijking met 5,5 miljard dollar in 1982. Tussen de vijf en de zeven procent van de wereldhandel is piraterij, met winsten die naar de georganiseerde misdaad, drugsmokkel en andere illegale activiteiten vloeien, aldus de website van de in de VS gevestigde International Anti-Counterfeiting Coalition (IACC).

Bedrijven in China brengen de grootste hoeveelheden namaak op de wereldmarkt, stelt IACC. Maar ook uit India, De Verenigde Arabische Emiraten, Indonesië, Taiwan, Thailand en de Afrikaanse landen Kenia, Zuid-Afrika, Mozambique en Malawi komen namaakgoederen in Tanzania binnen.

Ook in Tanzania zelf springen fabrikanten – de zogenaamde achtertuinindustrieën – op de lucratieve kar van de piraterij. De autoriteiten botsten op thee van inferieure kwaliteit en giftige tandpasta in verpakkingen met een merknaam. Ze werden gemaakt door lokale fabrieken.

De regering bindt sinds kort de strijd aan met de piraterij. Zo heeft Tanzania’s commissie voor Eerlijke Competitie uit 2007 voor 862 miljoen dollar aan valse elektronische toestellen, auto-onderdelen en medicijnen in beslag genomen op de luchthavens, op verschillende plaatsen in het land en op zee.

De directeur van consumentenzaken bij deze commissie, Michael Shilla, meldt dat een nieuwe wet aan de FCC de bevoegdheid verleent om winkels te doorzoeken, namaak mee te nemen en te vernietigen en boetes tot 5 miljoen Tanzaniaanse shilling op te leggen aan overtreders. Inspecteurs richten in september hun pijlen op kleine winkels, op zoek naar aanwijzingen die hen naar invoerders van namaak. “We willen duidelijk maken dat Tanzania niet langer de stortplaats is voor deze producten”, aldus Shilla.