Golf van arrestaties treft Iraanse vrouwenbeweging

De Campagne, een internationaal initiatief dat mensenrechtenactivisten in Iran ondersteunt,  zegt dat de Iraanse overheid na grootschalige straatprotesten op 27 en 28 december 2009 doelbewuste actie ondernam tegen vrouwenrechtenactivisten en journalistes in het hele land.
De autoriteiten arresteerden op verschillende dagen vorige week Atieh Yousef, Somayed Rashidi en  Mansoureh Shojaie van de One Million Signatures Campaign, een sociale beweging die zich verzet tegen de discriminerende wetgeving tegen vrouwen in Iran. Ook Zohre Tankaboni, lid van Mothers for Peace, werd diezelfde week in hechtenis genomen.
Shiva Nazarahi en Parisa Kakarie, beiden lid van het Comité van Mensenrechten Reporters, werden eind december gearresteerd.  Nazarahi ging na haar arrestatie in hongerstaking, maar brak die af nadat het regime dreigde met executie.  
Journalistes Bodrassat Mofidi en Nasirn Vaziri werden op 28 december gearresteerd. 

Alarmerende trend

Waarnemers wijzen op een alarmerende trend nu bovendien ook steeds vaker verwanten van mensenrechtenactivisten het doel uitmaken van het regime.
Eveneens op 28 december werd Nooshin Ebadi, zus van Nobelprijslaureate Shirin Ebadi thuis aangehouden. Nooshin Ebadi was zelf politiek niet actief. De Campagne voor Mensenrechten gaat er dan ook van uit dat de autoriteiten met haar arrestatie druk willen uitoefenen op haar Shirin Ebadi. Zij liet zich immers meermaals kritisch uit over het regime in Teheran.
Ook Layla en Sara Tavasoli, dochters van een bekende Iraanse mensenrechtenactivist Mohammed Tavasoli, werden volgens de Campagne om dezelfde reden gearresteerd.

Repressie neemt nieuwe proporties aan

De recente golf van arrestaties is Teheran’s antwoord op een politiek turbulente periode. Op 27 en 28 december 2009 mondden optochten ter ere van het sjiitische feest Ashura uit in massale straatprotesten. Het regime reageerde echter fel en politie leger en politie openden voor het eerst openlijk het vuur op demonstranten.
Sinds Ashura neemt het Iraanse establishment een steeds repressievere houding aan. Tijdens het eerste vrijdaggebed van januari lanceerden verschillende hoge geestelijken een gezamenlijke oproep om politieke tegenstanders van het regime te liquideren.
Fars News Agency zei dat Ayatollah Almolhada vrijdag de Iraanse burgers waarschuwde hun protest te staken. Wie tegenstand uit tegen de restricties van de overheid op burgerrechten werd volgens de ayatollah schuldig geacht aan mohareb, vijandigheid tegenover god. Een misdaad die in de Islamitische Republiek Iran kan worden bestraft met de dood.
Over de huidige situatie van de arrestanten is weinig geweten. Het Observatiecentrum voor de Bescherming van Mensenrechtenbescherming meldt dat familie en vrienden van velen die werden gearresteerd in de nasleep van Ashura in het donker tasten over de verblijfplaats en de situatie van hun familieleden. Voor verschillende arrestanten beweert de procureur in Teheran geen arrestatiebevel te hebben uitgevaardigd. Vermoed wordt echter dat de meeste van hen zich in de Evin gevangenis in Teheran bevinden.

Vrouwenbeweging eerste slachtoffer

Dat de vrouwenbeweging in Iran zo hard wordt getroffen door deze nieuwe golf van repressie, komt voor velen niet als een verassing.
Karim Lahidji, voorzitter van de Iraanse Liga voor de Bescherming van de Mensenrechten -die vorig jaar op uitnodiging van MO* deelnam aan de MO*lezing met Shirin Ebadi, zei gisteren dat ngo’s de eerste slachtoffers zijn van de repressie. Na Ashura besloot de overheid immers tot de arrestatie van iedereen die zich ook maar een weinig kritisch uitlaat tegenover het regime.
Daarenboven onderhielden de vrouwenbewegingen reeds van bij Ahmedinejad’s aantreden een turbulente relatie met het regime. In 2006 introduceerde de president een Sociaal Moraliteitsplan, dat de strikte kledingsvoorschriften die waren ingevoerd in de eerste dagen van de revolutie opnieuw moest installeren. Protest op de maatregel werd hardhandig neergeslagen, en verschillende activistes werden veroordeeld tot gevangenisstraffen.
Anderzijds menen waarnemers dat de groene revolutie de traditionele genderrolen die het regime voorschrijft langzaam uitdaagt. Volgens Ziba Mir-Husseini, professor aan de Universiteit van New York, groeide de eis van vrouwen voor gelijke rechten dan ook uit tot een cruciaal onderwerp in de verkiezingen van 2009.
Zahra Rahnavard, de vrouw van presidentskandidaat Mir Hossein Mousavi, verscheen in 2009 hand in hand met haar man op het podium. Hoewel vrouwelijke politici in Iran reeds jaren op lokaal niveau actief zijn, was dit de eerste maal dat een vrouw zich zo ostentatief op gelijke voet plaatste met haar echtgenoot.
Filmmaker Rakhshan Bani-Etemad vroeg de presidentskandidaten in een documentaire van 2009 hoe zij aan de eisen van de vrouwenbeweging zouden beantwoorden. Ahmedinejad was de enige kandidaat die niet in de film was te zien.