Gratis advies voor Reynders en Leterme

Blauwe en oranje politici dansen sinds 11 juni voorzichtig rond de hete overwinningsbrij, terwijl rode en groene gekozenen toezien hoe ze stilaan hun kamerbreed geafficheerde principes verbranden. In twee landstalen werd nieuw en goed bestuur beloofd, maar nu de twee gescheiden verkiezingen één -tweetalig- landsbestuur moeten opleveren, blijkt dat allesbehalve makkelijk te realiseren.
Waalse grootheden als Louis Michel en Guy Spitaels hebben hun gratis advies voor de onderhandelende politici al “belangeloos” aangeboden. MO* wil graag zijn Nederlandstalige duit in het beleidszakje doen, ook al is het in dit land bijna onmogelijk iets over het regeringsbeleid te zeggen zonder het labyrint van de communautaire tegenstellingen te betreden -en al weten we dat haast niemand zonder kleerscheuren uit die belangendoolhof komt.
De belangrijkste uitdaging voor de regering-in-wording ligt niet in het verder uiteenrafelen van België, ook al heeft blijkbaar een groot deel van het Vlaamse electoraat beloften in die richting gewaardeerd en ook al is de kans groot dat onze subsidiërende overheden de noodzakelijkheid ervan crescendo zullen verkondigen.
Evenmin is het behoud of de versterking van de Belgische staat op zich de voornaamste opdracht voor de volgende eerste minister. De uitdagingen die zullen bepalen of alle burgers van dit land in de toekomst de kans zullen hebben zich te ontplooien en gelukkige mensen te worden, zijn gekend.
De klimaatproblematiek dwingt ons tot een veel rationeler energiegebruik en tot overschakeling op niet-fossiele, hernieuwbare energiebronnen. De mondialisering van de economie dwingt ons tot het zoeken van een nieuw evenwicht tussen economische competitiviteit en sociale cohesie, mét behoud van een voldoende gelijkheid van kansen. De toegenomen bereikbaarheid van nieuwe horizonten dwingt ons tot het herformuleren van collectieve identiteiten en tot het opbouwen van nieuwe gemeenschappelijkheden op basis van een steeds groeiende diversiteit. De veel te grote bereidheid van supermachten én uitgesloten groepen om belangentegenstellingen uit te vechten met gebruik van wapens en explosieven dwingt ons tot volgehouden investeringen in internationaal overleg en multilateraal optreden.
Yves Leterme, Didier Reynders en hun aspirant-ministers moeten de blik afwenden van elkaars navel en onderhandelen met de ogen wijd open op de wereld. Wat wij vandaag en de komende jaren nodig hebben, is een regeerprogramma dat dit land tot een actieve speler maakt in de turbulente internationale en Europese veranderingen.
Een hedendaags goed bestuur betekent dat zowel de Belgische als de Vlaamse of Waalse ambities getoetst worden aan de realiteit van deze gemondialiseerde eenentwintigste eeuw, in plaats van vast te blijven hangen aan staatsstructuren of volksideologieën van de negentiende eeuw. Dat is geen eenvoudige opdracht. Uitgerekend de mondialisering is verantwoordelijk voor de onrust en het veralgemeende gevoel van onbehagen en onveiligheid dat mensen doet kiezen voor vertrouwde antwoorden op gekende vragen. Het probleem daarmee is dat oude vragen geen relevante antwoorden meer opleveren voor nieuwe uitdagingen.
Nog niet alles van waarde is weerloos, zoals Lucebert dichtte, maar het gevaar groeit elke dag. Wie de neoliberale economische logica ongestuurd verder laat mondialiseren en tegelijk de politieke antwoorden krimpt tot een omvang die perfect overzichtelijk is en gesneden op de maat van groepjes gelijken -in taal, in oorsprong, in overtuiging, in levensbeschouwing- die voedt de onmacht en de angst, en dus ook de aantrekkingskracht van simplistisch populisme. We zouden graag aannemen dat dat niet de bedoeling is van eender wie intussen rondloopt met een informatie- of formatieopdracht op zak.