Gratis ziekenzorg in Sierra Leone viert eerste verjaardag

De burgeroorlog in Sierra Leone eindigde acht jaar geleden. Na elf jaar van geweld was de sociale zekerheid in het land onbestaande. In 2009 stierf één op acht vrouwen tijdens de zwangerschap of bevalling, één op tien kinderen haalde zijn vijfde verjaardag niet. Slechts een tiende van alle bevallingen vond plaats in een ziekenhuis. De gemiddelde levensverwachting lag rond de 42 jaar.

Prioriteit met tegenkanting

Toen President Ernest Bai Koroma eind 2007 verkozen werd, stond gezondheidszorg bovenaan zijn prioriteitenlijst. Vooral de situatie van moeders en jonge kinderen moest verbeteren door het gratis toegang te geven tot ziekenhuizen en medicijnen. Dat was niet vanzelfsprekend, want vanuit alle hoeken kwam weerstand. Toen de president in november 2009 een congres in Kopenhagen bijwoonde, zei hij dat ‘de hele donorgemeenschap denkt dat het onmogelijk is. Maar ik ben de president, en dit zal gebeuren.’ Vijf maanden later kreeg President Koroma gelijk. Met de hulp van het Verenigd Koninkrijk voerde hij gratis gezondheidszorg voor moeders en hun jonge kinderen in.

Voorbeeldland

Een maand na de invoering, waren de resultaten verbluffend. Ziekenhuizen in de hoofdstad zagen ongeveer zeven keer meer vrouwen dan voordien. Het aantal kinderen dat verzorgd werd verdubbelde, de bestrijding van malaria bij kinderen verdriedubbelde zelfs. In bijvoorbeeld het Ola During Kinderziekenuis halveerde de kindersterfte. Door de aanschaf van onder meer couveuses kunnen baby’s gered worden die vroeger kansloos waren.

‘Wat gebeurt in Sierra Leone is verbluffend’, zei Rob Yates van het departement Internationale ontwikkeling van het Verenigd Koninkrijk aan het gerenommeerd medisch tijdschrift The Lancet. ‘Sierra Leone voerde in vijf maanden tijd systematische veranderingen aan haar gezondheidssysteem door. De planning was grondiger dan ik ooit zag. Andere regeringen kunnen veel leren van het land.’

Ziekenzorg voor iedereen

In welke mate de moedersterfte werd teruggedrongen, is niet exact geweten. Dat de invoering een succes was, valt echter niet te ontkennen. President Koroma bekijkt nu hoe de gratis ziekenzorg via een verzekeringssysteem naar de rest van de bevolking uitgebreid kan worden. Ook dat zal niet gemakkelijk gaan, maar volgens de president is geloven in de veranderingen het belangrijkste. ‘Je moet de mensen meekrijgen’, zei hij over de nu doorgevoerde gezondheidszorg. ‘Uiteindelijk waren we met serieuze en belangrijke zaken bezig, zaken waar niemand aan gewend was. Maar we hebben een deadline gesteld en die hebben we gehaald. Ook het medisch personeel is enthousiast over de hervormingen. Het aantal dokters en verpleegsters steeg enorm en ook hun lonen gingen sterk omhoog.