Griekenland: Doe-het-zelf voor gevorderden

De crisis en de besparingen slaan nergens harder toe dan in Griekenland. De Grieken laten zich echter niet platslaan en antwoorden met veel onderlinge hulp en creatieve economische projecten.

  • Jorgos Mestousis Medewerkers van Schedia, de eerste Griekse straatkrant: 'Waar blijft het initiatief van de regering nu mensen noodgedwongen zelf het heft in handen moeten nemen?' Jorgos Mestousis
Dit artikel maakt deel uit van de reeks Zuid-Europa: het gevecht tegen de crisis. Lees ook:

Zaterdag 8 juni, binnenstad Athene, Solonosstraat. In een gemeentelijk ziekenhuis vaccineren de werknemers van de ngo Dokters van de Wereld kinderen en kijken ze hun tanden na. In de lange wachtrij zie je niet alleen migranten staan maar evengoed honderden Griekse burgers met hun kinderen. Nog geen jaar geleden zamelde de ngo nog geld in voor Afrika en zogenaamde derdewereldlanden. Nu moet de organisatie de Grieken zelf helpen omdat de regering de nodige vaccinaties niet kan uitvoeren en de algemene gezondheid gevaar loopt, vooral nu zoveel mensen uit het Oosten het land binnenkomen.

Tweehonderd meter verderop staat nog een rij. De daklozen wachten er op een warme maaltijd, bereid door het keukenteam van het ziekenhuis. Ook de kerk biedt maaltijden aan, net zoals vele vrouwen uit de buurt die vrijwillig koken en daarbij hulp krijgen van kleine winkels die hen gratis levensmiddelen schenken.

In de gemeenschap Perama, een arm district ten westen van de havenplaats Piraeus, hebben winkeliers een eigen netwerk uitgebouwd om een aantal producten in te zamelen die daarna uitgedeeld worden aan gezinnen onder de armoedegrens. De laatste twee jaar zijn er elke dag talloze soortgelijke initiatieven van de zelforganiserende gemeenschap van het land. Ze zorgen voor hulp waar de staat tekortschiet.

En toch blijkt uit de cijfers dat de Griekse economie aan het herleven is. Een positief gevoel heerst op de beurs en er is grote vraag naar Griekse obligaties in Wall Street. Toch mag de realiteit niet onder de mat geveegd worden. Ons land heeft een algemene werkloosheid van bijna 30 procent en onder jongeren is die zelfs hoger dan 60 procent. De Grieken realiseren zich dat een oplossing uit deze vicieuze cirkel er niet alleen zal komen door het geven van giften en dat de productieve economie dus opnieuw aangezwengeld moet worden.

Arbeiders zonder bazen

Zelfs in tijden van crisis kunnen nieuwe economieën ontstaan. De eigenaars van een fabriek van bouwmaterialen uit Thessaloniki kondigden in mei 2011 een opschorting aan van de lonen. Het bedrijf ging over de kop, honderden werknemers verloren hun baan. Het bedrijf maakte nochtans enorme winsten. Werknemers werden maar liefst veertien maanden niet uitbetaald en dienden te overleven met een toelage van een kleine 300 euro per maand.

De Griekse werknemers zijn nog nooit in Argentinië geweest, maar ze hebben wel gelezen over de zelfbeheerprojecten die er na de crisis in 2001 werden opgezet. In enkele maanden werkten ze het plan uit om het bedrijf te heropenen, onder de leuze “Arbeiders zonder Bazen”. Zeventig werknemers doen nu ook het werk van CEO, manager of boekhouder. Afgelopen 12 februari ging het bedrijf in zelfbeheer weer open. Er wordt alleen dat geproduceerd waar vraag naar is. De producten worden vervolgens voor een lage prijs verkocht aan mensen die krap bij kas zitten. De werknemers beloofden zelfs elke extra winst in een fonds voor werklozen te zullen storten.

Verschillende vakbonden, politieke partijen en andere organisaties betuigden hun steun aan het project. De werknemers verlangen van de autoriteiten dat er een wettelijk kader gecreëerd wordt voor fabrieken in zelfbeheer. Nu de werkloosheidsgraad piekt en het ene na het andere bedrijf failliet gaat, zouden mensen met een dergelijk systeem toch enigszins hun waardigheid behouden.

Waardigheid

Want waardigheid is het sleutelwoord voor mensen in tijden van economische crisis. Dat was in elk geval de motivatie voor de oprichting van de allereerste straatkrant, Schedia. Het Griekse schedia betekent “houtvlot”, waar drenkelingen zich aan vastklampen. Interessant is dat in tegenstelling tot andere straatkranten ook de journalisten zelf werkloos zijn. Net zoals Christos Alefantis, hoofdredacteur van de krant. Hij vertelt dat hij allang naar Australië, waar hij geboren werd, vertrokken zou zijn op zoek naar werk, als hij zich niet had kunnen inzetten voor Schedia. Nu heeft hij een project waar hij zich in kan vastbijten en bovendien zijn er nu te veel mensen van hem afhankelijk.

Het redactieteam was oorspronkelijk niet van plan een augustuseditie te publiceren. De ploeg ging ervan uit dat de meeste Grieken dan toch op vakantie zijn. Maar de Schedia-verkopers brachten de uitgevers op andere gedachten. Werkloze journalisten en dakloze verkopers gaan deze zomer immers nergens naartoe en de krant is bovendien hun enige houvast.

Alefantis vertelt dat toen meegedeeld werd dat de publicatie voor augustus er toch kwam, het gejuich van de verkopers twee straten ver te horen was. ‘We beschikken nu over honderd verkopers en er is een eindeloze wachtlijst, ze bellen ons op en huilend smeken ze om verkoper te kunnen worden.’ Voor sommigen van hen is het hele verhaal één grote droom. Dankzij de verkoop van de krant kunnen ze zelf eten kopen en hoeven ze daarvoor niet naar sociale voorzieningen.

Tot het verkoopnetwerk behoren architecten, journalisten, muzikanten en leerkrachten. Ook zij maken deel uit van de lange lijst mensen die de afgelopen jaren hun werk verloren in Griekenland. Goed opgeleide mensen die hun baan en huis kwijt raakten en verder op niemand konden terugvallen. Talloze advocaten rondom Athene verdedigen kosteloos arme mensen die in een wettelijke strijd verzeild geraakt zijn met de banken. In de buurt Eksarchia, een plaats waar vele anarchisten vertoefden, babysitten oudere dames gratis nu er geen geld meer is om de kinderopvang te betalen.

Schedia doet het voorlopig nog steeds goed, maar het zou een stuk makkelijker zijn als de krant gebruik kon maken van fiscale voordelen. ‘Het moet toch mogelijk zijn voor de regering om vooral projecten te ondersteunen die banen creëren? Waar blijft het initiatief van de regering nu de mensen noodgedwongen zelf het heft in handen moeten nemen?’ vraagt Alefantis. Solidariteit met elkaar is onontbeerlijk, maar steun moet er ook van de overheid komen. De Europese Unie moet haar solidariteit tonen met de mensen die lijden binnen de Europese grenzen, anders kunnen we meteen het idee van een verenigd Europa in de prullenbak gooien.

Maria Alexaki is journaliste bij de Griekse openbare omroep ERT.

Occupy ERT

De dag nadat Maria Alexaki haar bijdrage instuurde, besloot de Griekse regering de hele openbare omroep op te doeken, zogezegd om orde op zaken te stellen en een kleinere omroep op te zetten, ‘later’. Daardoor behoorde tv-journaliste Alexaki zelf plots tot de mensen die ze in dit stuk beschrijft: slachtoffers van de crisis die niet zomaar met zich laten sollen.

De werknemers van de ERT bezetten meteen de gebouwen en Maria stuurde een bewogen bericht: ‘Er heerst hier een ongelooflijke sfeer. We zijn allemaal in het omroepgebouw en gaan door met de uitzendingen. Het is een bezetting van het uitzendkanaal. Talloze mensen kwamen hun steun betuigen en op dit moment ontwikkelt dit alles zich tot een echte politieke crisis.’ De volgende dagen kregen de Griekse ERT-medewerkers de steun van de EBU, de Europese koepel van openbare omroepen. EBU-technici zorgden ervoor dat de uitzendingen niet alleen via internet maar ook via satelliet beschikbaar bleven.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.