Grizzlybeer wordt zware concurrent van ijsbeer

IJsberen voeden zich vooral met zeehonden. Door het smelten van het noordpoolijs wordt het steeds moeilijker om voldoende voedsel te vinden. De ijsberen zullen daarom steeds vaker zuidelijker streken opzoeken, terwijl de grizzlyberen, een van de drie Amerikaanse ondersoorten van de bruine beer, juist noordelijker gaan trekken om het koeler te krijgen.

Wanneer de twee in dezelfde omgeving voedsel moeten vinden, dreigt de ijsbeer het onderspit te delven, stelden de UCLA-biologen tot hun eigen verrassing vast. Ze simuleerden via 3D-modellen hoe de concurrentie tussen de ijsbeer en de grizzly zou uitpakken. Ze vergeleken de kracht van hun beet en die van hun schedel.

Zwakke schedel

“De ijsbeer en bruine beer kunnen even hard bijten, maar de schedel van de ijsbeer heeft een veel zwakkere structuur”, zegt bioloog Graham Slater. Die zwakkere schedel is minder geschikt in een zuidelijker omgeving, waar de dieren vooral van planten moeten leven. “Het vele kauwen op planten vergt heel wat kracht”, zegt Slater. “Grizzlyberen zijn dat soort voedsel gewend, maar de ijsbeer is daar niet echt voor geschikt. De grizzly heeft een veel efficiëntere schedel om dit soort voedsel te eten.”

“Het resultaat kan zijn dat de ijsberen minder gaan wegen, minder groot worden, minder jongen krijgen, zich minder vaak voortplanten, minder vaak de volwassen leeftijd halen – met kleiner wordende populaties als gevolg”, zegt Blaire Van Valkenburgh, UCLA-hoogleraar evolutionaire biologie. De ijsbeer komt dan in een neerwaartse spiraal terecht, waardoor hij uiteindelijk kan uitsterven.

De biologen houden er rekening mee dat de zuidwaarts trekkende ijsberen hun eetgewoonten zullen aanpassen, “maar het zal waarschijnlijk niet volstaan, vooral niet als ze in dezelfde omgeving gaan leven als de grizzlyberen”, zegt Van Valkenburgh. “Hun schedel is relatief zwak en niet geschikt om de voedingsgewoonten aan te passen.”

Mensen aanvallen

Vorig jaar stelden onderzoekers van de Universiteit van Alberta in het Canadese Edmonton vast dat ijsberen steeds vaker mensen aanvallen. Ze weten dat aan de klimaatwijziging, die het ijsseizoen steeds korter maakt. Als het zee-ijs elk jaar sneller smelt, kunnen ijsberen minder vaak op zeehonden jagen en gaan ze op zoek naar een alternatief menu, zei zoöloog Ian Stirling. “In veel gevallen brengt hen dat naar menselijke nederzettingen en jagerskampen.”

In de omgeving van het Canadese stadje Churchill, aan de Hudsonbaai, is het aantal aanvallen door ijsberen verdrievoudigd tussen 1970 en 2005, van 20 tot 90 per jaar.

Door de stijgende temperaturen als gevolg van de klimaatwijziging smelt het zee-ijs in de Hudson Bay nu drie weken vroeger dan in de jaren zeventig. Daardoor hebben ijsberen minder tijd om op zeehonden te jagen en voldoende vetreserves op te bouwen om de ijsvrije zomermaanden te overbruggen. De dieren brengen vier tot vijf maanden op het vasteland door. Ze worden aangetrokken door het vlees van wild dat mensen bewaren naast hun huizen.

 Het nieuwe UCLA-onderzoek verscheen in de wetenschappelijke onlinepublicatie PLoS ONE.