Groene thema’s steeds populairder onder wetenschappers

In 2010 liepen bij het FWO 288 aanvragen binnen voor onderzoeken rond klimaat, milieu, duurzaamheid of ecologie. In 2000 ging het nog om 174 aanvragen. Ook het aantal toegekende beurzen is aanzienlijk gestegen, van 61 in 2000 naar 109 vandaag. De voorbije tien jaar ontving het FWO in totaal 2343 aanvragen rond groene thema’s, 1148 daarvan werden goedgekeurd.
‘Het FWO richt zich op fundamenteel wetenschappelijk onderzoek’, zegt secretaris-generaal Elisabeth Monard. ‘Denk bijvoorbeeld aan onderzoek om de kromming van metaal te bepalen, zodat het optimaal de wind kan geleiden. Dat is het soort projecten dat wij ondersteunen. We liggen aan de basis van de innovatieketen.’
‘We stellen vast dat er over de vakgebieden heen een trend is van meer interesse voor groene thema’s: in de biologiecommissie, waar het over het natuurkundige aspect gaat; in de ingenieurscommissie, waar thema’s als geleiding of ultralichte materialen aan bod komen; in de medische en de sociale commissies, waar onder meer wordt stilgestaan bij de maatschappelijke gevolgen van verontreiniging…’
Zowat 45 procent van het FWO-budget gaat naar beurzen voor jonge onderzoekers die een doctoraat of postdoc gaan aanvatten. De rest gaat naar grotere onderzoeksprojecten van meer gevestigde onderzoekers. Monard: ‘Het is vooral in die tweede groep dat veel projecten rond duurzame ontwikkeling zich situeren.’
 
Een vijfhondertal internationale experts staan in voor de wetenschappelijke evaluatie van de beursaanvragen bij het FWO. Volgens Monard vormt de toegenomen maatschappelijke aandacht voor thema’s als de klimaatverandering of duurzame energie geen doorslaggevende factor bij de toekenning van FWO-beurzen. Monard: ‘Het enige criterium dat wij hanteren, is excellentie: bij uw aanvraag moet u onze experten kunnen overtuigen dat uw onderzoek boven alle andere uitsteekt. Is het grensverleggend en baanbrekend? De maatschappelijke aspecten spelen ook wel mee, maar worden minder in rekening gebracht. Veel dingen die wij financieren, worden pas in een latere fase maatschappelijk relevant. Het ontwikkelen van beter geleidende materialen leidt niet onmiddellijk tot betere windmolens, maar op termijn wel.’
Anno 2010 financiert het FWO 817 onderzoekers die werken aan een doctoraat en 719 die werken aan een postdoc. Daarnaast trekt het een kleine 100 miljoen euro uit voor projecten. Het totaalbudget van het FWO bedraagt 190 miljoen euro. Vier vijfde is afkomstig van de Vlaamse overheid, een vijfde van de federale, en daarnaast zijn nog inkomsten uit giften en legaten.