Grondwetperikelen in Venezuela

Studenten, mensenrechtenorganisaties, de Kerk en de oppositiepartijen -die vrijdag in het parlement slechts 7 tegenstemmen konden mobiliseren- zijn tegen de voorgestelde grondwetswijzigingen. Ze menen dat hun burgerrechten en vrijheden in het gedrang komen. De amendementen maken het volgens hen mogelijk om burgers zonder reden op te sluiten, de president mag een ‘noodtoestand’ uitroepen waarin de overheid het recht op informatie of het procesrecht tijdelijk opschort, en vooral de versterking van de presidentiële macht zit hen dwars.
Critici hekelen bovendien de nieuwe hindernissen om de president op een democratische manier af te zetten. Voortaan zijn er meer handtekeningen nodig om een referendum te organiseren over het afzetten van de president. Er zou niet langer een limiet liggen op het aantal legislaturen die één persoon als president kan opnemen. Elke ambtsperiode komt op 7 in plaats van 6 jaar.
Ook de bedrijfswereld is allerminst opgezet met de mogelijke hervormingen. Alles wat binnen de Venezolaanse grenzen valt wordt ‘federaal territorium’, wat de onteigening van privaat bezit of de nationalisatie van kapitaal makkelijker maakt. Chavez mag ook vrijelijk over ’s lands internationale reserves beschikken en heeft zo de muntwaarde in handen. De Centrale Bank van Venezuela verliest met andere woorden haar autonomie -wat regelrecht ingaat tegen de geloofsartikelen van het neoliberalisme. Dit creëert een ongunstig economisch klimaat voor buitenlandse investeerders, stellen zakenkringen. Het verontrust ondernemingen ten slotte dat de president de arbeidsduur wil reduceren tot maximum 6 uur per dag.
De grondwetswijzigingen spelen wel in het voordeel van een groot deel van de bevolking: de arbeiders en de schoolgaande jeugd. Volgende voorstellen liggen op tafel: een verbod op discriminatie op basis van gezondheid en seksuele geaardheid, het verminderen van de arbeidsduur tot maximum 36 uur per week, een verbod op het verlies van de huisvesting in geval van  faillissement, gratis universitair onderwijs, studentenpariteit in het bestuur van de universiteiten, versterking van de communale raden,… De nieuwe amendementen willen daarnaast de collectieve eigendom uitbreiden. En de versoepelde voorzieningen voor nationalisaties mogen dan wel een doorn in het oog zijn van buitenlandse investeerders, voor veel Venezolanen is dit niet zo. Concreet betekent dit dat de overheid een betere greep krijgt op de olie-inkomsten. Met slogans als ‘olie socialisme’ en ‘zero misery’ wil president Chavez aangeven dat zijn beleid ervoor zal zorgen dat de oliewinsten naar het volk gaan. Ruim de helft van de overheidsuitgaven en 90 procent van de buitenlandse deviezen is afkomstig uit oliewinsten.
Alles erop dat de amendementen met het volksreferendum volgende maand in de Grondwet terechtkomen. In een recente opiniepeiling voor de krant Últimas Noticias verwerpt slechts 35 procent van de respondenten de hervormingen. De president blijkt een grote aanhang te hebben. Ruim 72 procent van de respondenten evalueert de president als goed tot zeer goed. Volgens een poll voor het Venezuelaanse instituut voor data analyse schaart 50,6 procent zich achter de amendementen; 36,0 procent is ertegen en de rest is voorlopig onbeslist.