Grootste Europese gebergte na Alpen bedreigd

Mihai Petre is Europeaan, maar elektriciteit of gasaansluiting heeft hij in zijn 57-jarige leven nog niet gehad. Hij probeert al jaren een lening af te sluiten om een generator te kopen, maar geen enkele bank wil hem die geven. Petre is een van de miljoenen inwoners van de Karpaten, een gebergte dat zich uitstrekt over zeven landen: Roemenië, Oostenrijk, Tsjechië, Slovakije, Polen, Hongarije en Oekraïne. Veel afgelegen dorpen hebben geen elektriciteit, telefoon of gas en de mensen rijden er niet met auto’s maar met paard en kar. Het armoedigst is de situatie in Roemenië, met een gemiddeld maandinkomen van 207 euro een van de armste landen in de regio.

Sinds 1990 dreigt een nieuw gevaar voor de Karpaten: ontbossing. Privatisering van bossen heeft tot meer kap geleid dan het milieu aankan. In diverse streken loopt het stropen uit de hand. Het is een droeve waarheid, maar de grootste bedreiging voor de traditionele levenswijze van de mensen in de Karpaten en voor het overleven van het wild is niet een dierlijke predator, maar de menselijke predator, zegt Mihai Petre.

Niet dat er geen plannen zijn. Het Milieuprogramma van de Verenigde Naties UNEP heeft een milieuplan uitgetekend dat in januari 2006 officieel van start is gegaan. Officieel, want Roemenië - waar de helft van het gebergte ligt - heeft het plan nog niet geratificeerd. En ook in Polen zijn de papieren nog niet ondertekend.

Op bescheidener niveau werden er wel al successen geboekt. We hebben managementteams voor proefprojecten ingesteld in drie Roemeense natuurparken. We proberen niet alleen de biodiversiteit te bewaren, maar houden ook rekening met de noodzaak van economische ontwikkeling in de nabijgelegen dorpen, zegt Mircea Verghelet, manager van het Piatra Craiului natuurpark. Het project van 7,3 miljoen euro gaat uit van de Roemeense overheid en wordt vooral gefinancierd met geld van de Wereldbank. Mogelijk wordt het binnenkort uitgebreid naar alle zeventien parken in Roemenië.

Ook het UNEP-plan wil de economische behoeften verzoenen met de noodzaak om het milieu te beschermen, zei UNEP-hoofd Klaus Toepfer eerder deze maand bij de lancering van het plan. Hij kondigde aanmoedigingsmaatregelen aan voor een milieuvriendelijke vorm van bosbouw en landbouw, met inheemse gedomesticeerde dieren en plaatselijke gewassen. UNEP wil ook ondersteuning voor het duurzaam gebruik van wilde planten en het behoud van het culturele erfgoed en de traditionele kennis van de bewoners. Daarnaast moeten duurzame vormen van toerisme ontwikkeld worden.

Verghelet hoopt dat de Karpatenconventie inderdaad uitmondt in een samenwerking tussen de verschillende landen van de Karpaten. Dat is erg belangrijk om de regio te beschermen en de mensen duurzame welvaart te brengen. De bergen zijn onze gezamenlijke toekomst. (ADR/JS)