Grote investeerders maken landbouwmarkten minder voorspelbaar

De grondstoffenmarkten raken steeds meer “gefinancialiseerd”, omdat investeerders die met een overschot aan dollars zitten op zoek gaan naar stabiele en winstgevende beleggingen. Op de Chicago Stock Exchange zijn investeringsfondsen betrokken bij 40 procent van de opties en termijncontracten voor landbouwproducten. “De impact van speculanten weegt momenteel zwaarder door dan de wet van vraag en aanbod”, zegt Fernando Muraro, consultant bij het Braziliaanse adviesbureau AgRural.
Een gelijkaardige stelling was midden april in Brasilia te horen op de regionale conferentie over Latijns-Amerika van de VN-landbouworganisatie FAO. Regionaal vertegenwoordiger Graziano da Silva schreef de prijsstijgingen toe aan een “speculatieve aanval”. Van 2002 tot 2006 stegen de prijzen vooral door slechte oogsten en de hogere consumptie in ontwikkelingslanden, maar in 2007 zijn volgens da Silva de speculanten de boosdoener.

“Structureel verschijnsel”

Consulent Sergio Vale van het Braziliaanse MB Asociados denkt er anders over. “Ik denk niet dat de speculanten voor de hausse zorgen. Het gaat hier om een structurele trend op lange termijn die concreet is gebaseerd op de stijgende vraag in China, India en andere landen in Azië en Latijns-Amerika.” Volgens Vale zorgen de financiële participaties voor een grotere volatiliteit, dus scherpere stijgingen en dalingen, maar zijn ze niet de oorzaak van de hausse.
Andere analisten verwijzen naar de dure olie, de dure meststoffen en, in een land als Brazilië, het gebrek aan wegen en havens om de landbouwproducten het land uit te krijgen.Volgens Ricardo Cota van de Braziliaanse landbouwconfederatie CNA, die de belangen van de industriële landbouw verdedigt, hinderen milieuvoorschriften een grotere productiviteit en zorgt “ideologische druk” voor een rem op het gebruik van genetisch gemodificeerde landbouwgewassen.
De recordprijzen voor landbouwproducten zijn een meevaller voor de boeren, maar de participatie van institutionele beleggers maakt de prijzen ook minder transparant. “Vroeger hing de prijs af van de vraag, het aanbod en het klimaat”, zegt Cota. “Nu is de analyse veel complexer geworden.”