Guantanamo openhouden is "roekeloze belediging van de rechtsstaat"

Nu de Senaat heeft ingestemd met een verbod op het gebruik van defensiegeld om gevangenen uit Guantanamo naar de Verenigde Staten te brengen, is het praktisch onmogelijk om de omstreden terroristengevangenis te sluiten. Dat is wel wat president Obama had beloofd.

“De stemming zal het alleen maar moeilijker maken voor de regering om terrorismeverdachten voor het gerecht te brengen”, aldus Vienna Colucci, senior adviseur van Amnesty International Amerika. “Daarmee blijft een schandaal voortduren, waarvan deskundigen zeggen dat een oplossing cruciaal is in de strijd tegen terrorisme.”

Roekeloos

Volgens Human Rights Watch zal de wet er in de praktijk voor zorgen dat gevangenen, zoals het vermoedelijke brein achter 11 september, Khalid Sheikh Mohammed, niet voor een civiele rechtbank kunnen komen. Het is een “roekeloze en onverantwoordelijke belediging van de rechtsstaat”, aldus Tom Malinowski, hoofd van Human Rights Watch in Washington. “Het Congres heeft de president het enige legale middel ontnomen om terroristen op te sluiten.”

Op het hoogtepunt zaten er in Guantanamo Bay zevenhonderd terrorismeverdachten vast. Nu zijn dat er nog 174. Daarvan zouden er negentig terug mogen naar hun eigen land - vooral Jemen - en zouden er 36 kunnen worden berecht voor een federaal hof - al wordt dat met de nieuwe wet wel moeilijk. Dan blijven er nog 48 over die niet berecht kunnen worden, omdat het bewijs bijvoorbeeld door marteling is verkregen en ongeldig is, maar ook te gevaarlijk worden gevonden om terug te sturen.

Advocaat

Intussen is bekend geworden dat zijn regering bezig is de militaire onderzoeksraden, die nagaan of gevangenen wel of niet veilig naar huis kunnen, af te schaffen. Hun werk zou gedaan moeten worden door panels die bestaan uit mensen van regeringsinstellingen. Daarbij zouden de gevangenen meer rechten krijgen, en een advocaat.

Dat is op zich een verbetering, vinden mensenrechtenorganisaties, “maar niet in plaats van strafrecht”, zegt Elisa Massimino, directeur van Human Rights First. De gedetineerden die niet naar huis mogen, blijven gewoon onbeperkt vastzitten. De veelbekritiseerde militaire commissies hebben er in de laatste jaren maar vijf met succes weten te veroordelen. “Onbeperkte detentie toestaan is de weg van de minste weerstand, wat gedeeltelijk de oorzaak is van de ellende waar we nu in zitten.”