Guatemala maakt mijnbouw transparanter

De EITI is een coalitie van regeringen, bedrijven, de burgerorganisaties, investeerders en multilaterale organisaties. In landen die rijk aan zijn grondstoffen, willen ze goed bestuur aanmoedigen via de publicatie en verificatie van de betalingen door bedrijven aan de overheid en van de fiscale inkomsten van de overheid uit petroleum, gas en mineralen.

Er zijn slechts drie kandidaat-lidstaten in Latijns-Amerika: Peru, dat die status in 2004 kreeg, en Guatemala en Trinidad en Tobago, die sinds vorige maand kandidaat zijn. Een kandidaat-land moet vijf fases doorlopen alvorens een volwaardige lidstaat te worden.

Conflicten met inheemse gemeenschappen

“Het zou veel bijdragen tot een vermindering van de conflicten”, zegt de Guatemalteekse EITI-afgevaardigde Silvio Gramajo. “Het initiatief wil transparantiemechanismen in gang zetten voor de belastingen die bedrijven aan de staat betalen en voor de bestemming die de staat aan dat geld geeft.”

Om toegelaten te worden, moest Guatemala een werkplan voorleggen. Volgend jaar moet het een reeks rapporten publiceren over de geldstromen van de mijn- en petroleumindustrie. Over die rapporten moeten bedrijven, regering en burgerorganisaties het eerst eens raken.

Guatemala beleeft net zware botsingen tussen ontginningsbedrijven en boeren die hen ervan beschuldigen het milieu zware schade toe te brengen en de plaatselijke gemeenschappen niet of nauwelijks te laten profiteren van de ontginningen.

“We merken geen steun van de mijnbouw aan de gemeenschappen”, zegt de inheemse leider Pedro Bal. “We willen een nieuwe aanpak, een formule waarin de betrokken gemeenschappen de belangrijkste begunstigden zijn.”

Snel groeiende mijnindustrie

Ondanks de conflicten is de mijnindustrie de laatste jaren sterk gegroeid in Guatemala, van 6 miljoen euro in 2005 naar 260 miljoen euro in 2009, volgens cijfers van het ministerie van Energie en Mijnen. De overheid kreeg slechts 1 procent van die opbrengsten, wat volgens burgerorganisaties “zeer weinig” is.

Peru kreeg na zeven jaar nog steeds geen groen licht van het EITI. Het Peruaanse rapport van december voldeed niet aan alle vereisten. “De belangrijkste kritiek is dat grote bedrijven hun gegevens niet hebben overhandigd en dat de gepresenteerde cijfers niet duidelijk waren”, zegt econoom Epifanio Baca, vertegenwoordiger van de burgermaatschappij in de Peruaanse commissie.