Guatemala wil ex-president niet zomaar uitleveren aan VS

De 58-jarige Alfonso Portillo, president van 2000 en 2004, werd op 26 januari aangehouden daags nadat de Amerikaanse justitie hem officieel in beschuldiging had gesteld voor het witwassen van tientallen miljoenen dollar via Amerikaanse en Europese banken. Hij riskeert daarvoor twintig jaar cel.

Er gaan nu steeds meer stemmen op om de man eerst in Guatemala zelf te berechten. Daar zijn niet enkel juridische redenen voor. In een land waar volgens de onafhankelijke Internationale Commissie tegen de Straffeloosheid 98 procent van de misdaden onbestraft blijft, zou een proces tegen een voormalig president een belangrijk signaal zijn.

De Guatemalteekse justitie heeft al zes jaar een procedure tegen Portillo lopen. Hij wordt er in Guatemala van beschuldigd veertien miljoen dollar te hebben verduisterd, onder meer afkomstig van het ministerie van Defensie. Dat kan hem tot tien jaar cel kosten.

Netwerken

“De arrestatie van Portillo kan een belangrijke rol spelen voor de justitie als de feiten worden uitgeklaard en de verantwoordelijken worden veroordeeld”, zegt politiek analist Álvaro Pop. “En het zou nog meer betekenis hebben als ook de netwerken van de georganiseerde misdaad ontmanteld worden.” De procureur van Manhattan, in de VS, besloot in zijn onderzoek net dat Portillo niet alleen handelde maar samen met gepensioneerde militairen en voormalige regeringsmedewerkers.

De Guatemalteekse procureur in deze zaak, Eunice Mendizábal, zegt Portillo eerst in eigen land voor de rechter moet komen, op basis van het uitleveringsverdrag dat Guatemala en de Verenigde Staten in 1903 ondertekend hebben. Bovendien is uitleveren aan de VS pas mogelijk als Mexico daarvoor de toestemming geeft.

In januari 2004 was Portillo naar Mexico gevlucht, maar dat land leverde hem in oktober 2008 uit. De ex-president bleef op vrije voeten na het betalen van een borgsom van bijna 120.000 dollar. Hij bereidde zijn deelname aan de verkiezingen van 2012 voor.

Schuldig pleiten

Volgens strafpleiter Fernando Linares is onmiddellijke uitlevering aan de VS alleen mogelijk als Portillo in eigen land een verkorte procedure aanvraagt, schuldig pleit en meteen vijf jaar cel krijgt. De rechter schorst die gevangenisstraf dan, waarna Portillo kan worden uitgeleverd.

Maar Portillo’s verdediging vindt dat geen optie. “Hoe gaan we een procedure aanvaarden die impliceert dat mijn cliënt afziet van zijn onschuld in dit land en dat hij naar de gringo’s gebracht wordt om daar berecht te worden”, zegt zijn advocaat Telésforo Guerra. Guerra wijst erop dat staten niet verplicht zijn om hun burgers uit te leveren.

Portillo werd gearresteerd in een vakantiehuis aan de kust vlakbij Belize, toen hij op het punt stond zijn land te ontvluchten.