Guatemalteekse concessies onder vuur na corruptiezaak

De rechtse president Otto Pérez Molina zag zich deze maand verplicht een belangrijke havenconcessie aan het Spaanse Terminales de Contenedores de Barcelona (TCB) tijdelijk te schorsen na een reeks beschuldigingen over corruptie. De concessie slaat op 350.000 vierkante meter van het Havenbedrijf Quetzal, aan de zuidelijke kust aan de Grote Oceaan.

De beschuldigingen kwamen van oppositieleden, vakbondsmensen en ondernemers. De rechtse oppositiepartij Líder had drie klachten ingediend bij het gerecht tegen functionarissen omdat de staat slechts 4 dollar (3,20 euro) per container ontvangt terwijl dat in andere landen 400 dollar (320 euro) is.

De president, een voormalige generaal, zoekt steun van burgemeesters, vakbonden en andere sectoren om het contract goedgekeurd te krijgen.

Belangen van multinationals

De Guatemalteekse overheid heeft al te vaak de staatsbelangen verwaarloosd en de belangen van multinationals gediend, zegt advocaat Ramón Cadena van de Internationale Commissie van Juristen.

Zo werd op 31 juli Sergio Veliz veroordeeld tot drie jaar cel. Het voormalige hoofd van de Nationale Raad voor Beschermde Gebieden, een overheidsinstantie, had het masterplan van een beschermd nationaal park, de Laguna del Tigre, aangepast om oliewinning mogelijk te maken.

Een ander voorbeeld: de vorige regering, van Álvaro Colom (2008-2012), trad in 2010 de Wet op Beschermde Gebieden met de voeten om het contract met het Brits-Franse Perenco met vijftien jaar te kunnen verlengen. Het contract slaat op een park in het noordelijke departement Petén waarin het Maya-biosfeerreservaat ligt.

Armoede

“De plattelandsgemeenschappen worden het hardst getroffen omdat die vlak bij mijnbouw- en olieprojecten wonen die het milieu ernstige schade toebrengen”, zegt Cadena. Hij klaagt ook aan dat de regering de investeringszones opnieuw militariseert om de bedrijven te beschermen.

Volgens overheidsstatistieken is 54 procent van de vijftien miljoen Guatemalteken arm en leeft 13 procent in grote armoede, vooral in inheemse gebieden die vaak door mijnbouw- en olieprojecten zijn omringd.

José Pinzón van de Algemene Werknemerscentrale van Guatemala zegt dat diensten als telefonie, elektriciteit en spoorwegen in concessie zijn gegeven aan buitenlandse bedrijven, die “miljoenen verdienen en het land alleen wat kruimels laten.”

1 procent voor de staat

Als voorbeeld noemt hij de autosnelweg Palín-Escuintla in het zuiden van het land. Die is in 1998 in concessie gegeven aan het Mexicaanse bedrijf Marhnos. Dat kan elk kwartaal de tol verhogen en moet slechts 1 procent aan de staat afdragen. Journalisten schatten dat Marhnos tegen het einde van het contract in 2023 650 miljoen dollar (520 miljoen euro) zal hebben verdiend aan het contract.

De regering van Álvaro Arzú (1996-2000) verkocht ook de staatsbedrijven voor elektriciteit, telecommunicatie en spoorwegen via weinig transparante operaties, zegt de vakbondsman.

Volgens Luis Linares, van de Asociación de Investigación y Estudios Sociales (Vereniging voor Onderzoek en Sociale Studies) “is er in de geschiedenis van het land niet één concessie geweest waarin het algemeen belang van de burgers vooropstond.” Volgens de expert zou een wet de concessies beter moeten regelen.