Haïti na 200 jaar afhankelijker dan ooit

De Verenigde Naties omschrijven Haïti, 146ste op de Human Development Index,
als een “stil noodgeval”. President Jean-Bertrand Aristide, de priester die
na een bloedige staatsgreep (1991-1994) aan zijn tweede ambtstermijn toe is,
eist “herstelbetalingen” van de voormalige kolonisator Frankrijk en wijt de
armoede aan de torenhoge buitenlandse schuld van wat eens “de parel van de
Antillen” was.

“De os die de molen doet draaien krijgt zelf geen suikerstroop te drinken”,
zo citeerde Aristide een Haïtiaans spreekwoord in zijn toespraak naar
aanleiding van de herdenking van het vlagincident. Zijn aanhangers zongen
intussen “21 miljard ! 21 miljard !”. Dat is het bedrag dat
Frankrijk volgens de president aan Haïti verschuldigd is omwille van de
uitbuiting in het verleden. Daarbij horen de 90 miljoen Franse frank, plus
interest, die Haïti in 1825 betaalde aan de Franse koning Charles X als
schadevergoeding voor de onteigende plantage-eigernaars.

“Sinds Aristide opnieuw aan de macht kwam, heeft de internationale
gemeenschap Haïti bijna twee miljard euro geleend, waarvan 200 miljoen Frans
geld. Ondanks die massale steun blijven de resultaten uit”, zo luidde het
laconieke commentaar van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Aristide en zijn Lavalas-partij maken zich volgens Parijs schuldig aan
wanbeheer.

Gegeven de rampzalige toestand van de Haïtiaanse economie is het geen wonder
dat Aristide en de zijnen op zoek zijn naar geld. De nationale munt heeft in
de voorbij tien maanden zestig procent van zijn waarde verloren, de
begroting heeft een tekort van zestig tot zeventig procent en het land
produceert slechts de helft van wat het consumeert. De president eist de
opheffing van het “economische embargo” van internationale geldschieters die
weigeren nog geld te lenen aan Haïti.

Het vrijmaken van de geblokkeerde leningen zou Haïti’s buitenlandse schuld
tot meer dan anderhalf miljard dollar opjagen. De Verenigde Staten en de
Europese Unie houden de vinger op de knip zolang er niet behoorlijk wordt
geregeerd en Aristide er niet in slaagt een politiek akkoord af te sluiten
met de oppositiepartijen. Die hebben de presidentverkiezingen van 2001
geboycot uit protest tegen verkiezingsfraude bij de parlementsverkiezingen
van 2000.

Niet iedereen legt de schuld bij de Franse koning Charles X of de bankiers
in Washington. Econoom Camille Chalmers vindt dat de lokale bevolking te weinig inspraakheeft gehad bij de 128 VN-projecten ter waarde van 84 miljoen dollar die totnogtoe werden gerealiseerd. “Wanneer je gewoon geld geeft aan ngo’s zonder te weten wie of waar de projecten moeten worden uitgevoerd, breng je basisorganisaties alleen maar schade toe”. Voor er meer leningen of
herstelbetalingen komen, eist Chalmers’ Platform voor Alternatieve
Ontwikkeling (PADPA) een grondige hervorming van het politieke en
economische systeem. Centraal daarbij zijn nationale productie, zorg voor
het milieu en participatie vanuit de basis.