Half miljoen Azeri ontheemd in Oost-Europa

Twintig jaar geleden brak een conflict uit tussen Armenië en Azerbeidzjan om het gebied Nagorno-Karabach, dat gelegen is binnen de grenzen van Azerbeidzjan, maar voornamelijk bevolkt wordt door Armenen. De laatste opflakkering van dit conflict dateert van 1991, waarna de Armeense strijdkrachten controle over Nagorno-Karabach verwierven en daarnaast nog bijna twintig procent van het Azerbeidzjaans territorium bezetten. Het conflict vindt zijn oorsprong in een Sovjetbeslissing uit 1923 om Karabach toe te wijzen aan Azerbeidzjan in plaats van aan Armenië.
30 000 mensen verloren sinds de gevechten het leven en 700 000 mensen – vooral Azeri – ontvluchtten de conflicthaard. Ongeveer 54 000 ontheemden konden terugkeren, toen het Armeense leger zich gedeeltelijk terugtrok. In april 2008 waren echter nog steeds 572 000 mensen in Azerbeidzjan “ontheemd”, aldus het Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC) in haar jongste rapport Azerbaijan: IDPs still trapped in poverty and dependence.

Werkloosheid en armoede

De overheid hervestigde reeds meer dan 90 000 ontheemden of internally displaced persons (IDP’s) – mensen op de vlucht in eigen land - in nieuwe dorpen sinds 2001. Zij wonen in behoorlijke huizen, maar de grond rondom is dikwijls onvruchtbaar, jobs zijn schaars en de dorpen vaak afgelegen. IDP’s die dit “geluk” niet hadden, verblijven nog steeds in armoedige omstandigheden in een tijdelijke woonst.
IDMC rapporteert over het gebrek aan werkgelegenheid in de rurale gebieden, waardoor velen afhankelijk blijven van overheidsbijstand en migreren naar de stad, in de hoop daar werk te vinden. Het overheidsbeleid dat erop gericht is plattelandsvlucht tegen te gaan, verhindert registratie van IDP’s in de hoofdstad Baku, waardoor ze niet aan een job geraken en geen recht hebben op gezondheidszorg of een uitkering.

Armenië en Azerbeidzjan blijven onverzoenbaar

De overheid toont initiatief om nogmaals 75 000 IDP’s te huisvesten en nieuwe infrastructuur en inkomensmogelijkheden aan te bieden tegen 2011. Zolang er geen vredesakkoord uit de bus komt, blijft dit echter dode letter. De Minsk Group van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), die bemiddelt tussen Armenië en Azerbeidzjan, boekte nog maar weinig succes. De standpunten van beide landen over de terugtrekking van Armeense troepen en de status van Nagorno-Karabach lijken tot op heden onverzoenbaar.