Halfgoden Libanese politiek maken er een potje van

Libanese politici zijn een ras apart. Al tientallen jaren voeren ze de ene oorlog na de andere en stapelen ze blunder op blunder. Een zinloze verspilling van mensenlevens is het gevolg. In de burgeroorlog van 1975 tot 1990 vielen honderdduizenden doden en de recente spanningen in mei kostten 67 mensen het leven. Toch blijven de aanhangers hun politieke leiders onvoorwaardelijk trouw.
Er vallen overigens ook doden als het geen oorlog is. Volgens de Franstalige krant L’Orient Le Jour stierven drie inwoners van Beiroet, Sonia Saade, Fady Ahmad Diab en Bassam Mohamad Misdi, door verdwaalde kogels die waren afgevuurd door de feestvierende aanhangers na de speech van een of andere politicus.
Verdwaalde vreugdekogels zijn niet het enige probleem. Tijdens de negentien sessies van het parlement waarmee men vergeefs probeerde een nieuwe president te kiezen, werd het verkeer in Beiroet telkens een chaos. De straten waren overal afgezet om de weg vrij te maken voor de karavanen van kogelvrije terreinwagens waarmee gehaaste politici bij voorkeur onderweg zijn. De sirenes loeien op volle kracht en geweerlopen die uit de ramen steken, houden de voorbijgangers onder schot.
“Ik heb vaak in de file gestaan, vooral op de weg langs de kust”, zegt taxichauffeur Brahim. “Met de huidige benzineprijs wordt het steeds moeilijker om uit de kosten te raken op dagen dat er ergens een politieke vergadering is.”

Paleizen als forten

In de sjieke Verdun-wijk zijn veel straten permanent geblokkeerd. “Parlementsvoorzitter Nabih Berri komt hier voorbij om terug te keren naar zijn paleis op het einde van de straat”, zegt Brahim. “Zijn lijfwachten schieten soms in de lucht als het niet snel genoeg gaat.” Grote stukken van Beiroet zijn door de rivaliserende politieke leiders omgevormd tot ware forten.
Mohamad Bahlawan heeft een groentewinkel in de buurt van het paleis van Saad Hariri, de voorzitter van de soennitische Toekomstbeweging, die mee in de regeringscoalitie zit. Door de draconische veiligheidsmaatregelen is zijn omzet met de helft gedaald. “Veel winkels in de buurt zijn gewoon gesloten”, zegt Bahlawan. Volgens de kruidenier imiteren de volgelingen van de toppolitici het gedrag van hun leiders en zijn ze bijzonder arrogant tegen de buurtbewoners.
In het Libanese parlement bijvoorbeeld regeert het hoofd van de PR-afdeling, Mohamad Ballout, oppermachtig over de accreditaties die worden toegekend aan journalisten. Wie Mohamad niet bevalt komt er niet in, wat leidt tot systematische discriminatie van sommige media of personen.

Theologisch verband

Volgens socioloog Paul Tabar van de Libanese American University wortelen zulke afwijkingen van de democratische norm in een soort theologische relatie tussen de leiders en hun volgelingen. “Je ziet dit wel vaker in voormoderne samenlevingen die zijn gebaseerd op religie. In Libanon hebben de politici zich opgeworpen als de enige vertolkers van een godsdienstige overtuiging. Aan de ‘Zaim’, de Arabische feodale heerser, wordt een bijzondere inspiratie toegeschreven.”
Gezien de blinde aanhang van hun volgelingen vinden politici het ook niet nodig om verantwoording af te leggen. “Je kan de woorden van de politieke leiders niet in twijfel trekken, zeker als er religieuze connotaties in het spel zijn. Hun woord is het woord van God”, zegt Tabar.
Alleen lijkt, in een land waar politici een sterrenstatus hebben, God toch niet zoveel politiek gewicht in de schaal te werpen.