Handel in Afrikaans ivoor bedreigt Indische olifant

Dinsdag hebben de lidstaten van de VN-Conventie over de Internationale
Handel in Bedreigde Diersoorten (CITES) Zuid-Afrika, Botswana en Namibië de
toelating gegeven in 2004 60 ton van hun voorraden aan ivoor te verkopen. De
olifantenpopulaties in die landen zijn groot en gezond; geregeld moeten er
dieren afgeschoten worden om het natuurlijk evenwicht te bewaren. Voor alle
andere landen blijft de handel in ivoor wel helemaal verboden.

Maar volgens milieuorganisaties zal de herneming van de legale handel in
ivoor het stropers makkelijker maken slagtanden van illegaal gedode
olifanten in omloop te brengen. Daardoor zal de ivoorindustrie herleven,
waardoor de vraag naar ivoor nog verder zal stijgen en de stroperij in
Afrika en Azië verder zal toenemen.

De Afrikaanse olifant is bedreigd in sommige landen van het zwarte
continent, maar heel talrijk in andere landen - in het totaal leven er
ongeveer 600.000 Afrikaanse olifanten. De bestanden van de Indische olifant
- die voorkomt in India, Thailand, Sri Lanka en een handvol andere
Aziatische landen - zijn veel kleiner: er zouden hoogstens nog 40.000
exemplaren in het wild leven. In Azië zijn er niet meer zoveel biotopen
waarin de soort nog kan overleven, en die gebieden verdwijnen er ook
sneller. Milieubeschermers maken zich daarom vooral zorgen over wat er met
de populaties van Indische olifanten zal gebeuren.

Belinda Wright, de directeur van de Wildlife Protection Society of India
(WPSI), legt uit dat de slagtanden van Afrikaanse olifanten weliswaar veel
groter zijn, maar dat het ivoor van de Indiase olifant minder snel splijt en
zich dus beter leent voor hoogstandjes van ivoorsnijkunst. Bovendien gaat de
vraag naar ivoor vooral van Azië uit. Japan is veruit de grootste markt. De
hanko’s, persoonlijke zegels, worden traditioneel uit ivoor gesneden. Ook de
haak waarmee de snaren van de shamisen, een Japans muziekinstrument, worden
geplukt, moet eigenlijk uit ivoor zijn. Verder zijn in Japan ook allerlei
ivoren siervoorwerpen in trek - het materiaal staat in Japan voor
raffinement, weelde en duurzaamheid.

Een deel van de ivoren voorwerpen die in Japan op de markt komen, wordt
ingevoerd uit andere Indische landen die ook een lange traditie in
ivoorsnijkunst hebben. Milieubeschermers zeggen dat de Indiase ivoorsector
alweer duidelijk aan het herleven is - een teken dat de stroperij toeneemt.
Wereldwijd werden tussen januari 2000 en mei 2002 5,9 ton ruw ivoor, 2.542
hele slagtanden en ongeveer 14.000 stukken bewerkt ivoor in beslag genomen.
Voor die hoeveelheid materiaal hebben zeker 2.000 olifanten het leven moeten
laten.

Volgens Tariq Aziz, een projectverantwoordelijke van WWF-India, kunnen
alleen een voortzetting van het totale verbod op de handel in ivoor en het
verbranden van alle voorraden de Indische olifant redden. Net als experts
uit Kenia, een Afrikaans land dat tegen de hervatting van de ivoorhandel is,
gelooft Aziz dat de strenge controles die het CITES-secretariaat belooft,
niet zullen werken. De CITES zelf moet toegeven dat de illegale handel in
ivoor sinds 1998 weer toeneemt. Dat houdt waarschijnlijk verband met een
eerdere uitzonderlijke verkoop van ivoor in 1997. Toen kregen Botswana,
Namibië en Zimbabwe de toelating een deel van hun voorraden van de hand te
doen.