Havana versoepelt bezoekmogelijkheden emigranten

Op de derde Natie- en Emigratieconferentie, die morgen (vrijdag) begint, zullen meer dan tweehonderd Cubaanse emigranten aanwezig zijn. Een teken dat Cuba het serieus meent met de dialoog, zei Pérez Roque deze week. Hij bevestigde dat de meeste emigranten vanaf 1 juni Cuba kunnen bezoeken als ze een geldig Cubaans paspoort hebben. Een visum is niet meer nodig. Alleen leden van terroristische groeperingen in de Verenigde Staten of personen die openlijk het Amerikaanse Cuba-beleid steunen, zouden volgens hem niet van het versoepelde regime kunnen profiteren.

Het flexibeler Cubaanse beleid, dat september vorig jaar werd ingezet, komt op het moment dat de Verenigde Staten de teugels juist aanhalen. Op 6 mei kondigde president George W. Bush maatregelen aan om de transformatie naar democratie in het communistische Cuba te versnellen. Die maatregelen leiden tot beperkingen in bewegingsvrijheid voor een aanzienlijk aantal Cubanen met familieleden in beide landen.

Onder de nieuwe Amerikaanse politiek, die gezien wordt als een aanscherping van het vier jaar oude embargo tegen Cuba, mogen Cubanen in ballingschap nog maar eens in de drie jaar naar Cuba reizen om familieleden te bezoeken. De toestemming geldt alleen voor het bezoek van directe familie. Het bedrag dat bezoekers in Cuba mogen uitgeven aan eten en onderdak is flink verlaagd en alleen naaste familieleden mogen geldzendingen of pakketjes ontvangen. In de plannen van Bush wordt meer dan 59 miljoen dollar uitgetrokken om de daad bij het woord te voegen.

Volgens Peréz Roque wil Washington de Cubaanse bevolking laten lijden om het land te destabiliseren, en zo een immigratiecrisis uitlokken die zoveel druk op de ketel zet dat de boel explodeert. Een grote uittocht zoals die in 1994 plaatsvond, toen duizenden Cubanen in onstabiele bootjes probeerden de Amerikaanse kust te bereiken, wordt volgens de Helms-Burton Act uit 1996 beschouwd als een directe bedreiging van de nationale veiligheid in VS. In zo’n geval is een militair antwoord toegestaan.

Vorige week demonstreerden een miljoen mensen in Havana tegen de Amerikaanse plannen. Ook tegenstanders van de regering van Fidel Castro vinden dat de maatregelen veel te ver gaan. De plannen van Bush lokken een gewapend conflict min of meer uit, meent de prominente dissident Eloy Gutiérrez Menoyo, hoofd van Cambio Cubano (Cubaanse Verandering), een organisatie van gematigde Cubaanse ballingen in de Verenigde Staten. Gutiérrez Menoyo bezocht afgelopen augustus zijn familie in Cuba en wacht nog op toestemming van de Cubaanse regering om legaal in het land te mogen wonen. De politiek van Bush belemmert de verzoening tussen Cubanen, schreef hij vorige week in een brief aan de EU-landen en de Latijns-Amerikaanse landen. Die zijn volgende week bijeen voor de Guadalajara Top in Mexico.

Volgens Pérez Roque is Gutiérrez Menoyo een van de genodigden bij de Natie- en Emigratieconferentie, hoewel de autoriteiten zich nog steeds beraden op de rechtspositie van de dissident. De minister zei niet hoeveel van de tweehonderd emigranten die aan de conferentie deelnemen, uit de Verenigde Staten komen. In de VS leven 1,3 miljoen Cubanen, 800.000 van hen wonen in de staat Florida. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken van Cuba wonen nog eens 200.000 Cubanen verspreid over meer dan honderd andere landen. Spanje en Venezuela hebben na de VS de grootste Cubaanse gemeenschap.

In 1994 lag het aantal emigranten dat terugkeerde om familie in Cuba te bezoeken op ongeveer 35.000. Vorig jaar was dat 167.710. Daarvan kwamen 115.142 emigranten uit de VS. Het aantal Cubanen dat familieleden in de Verenigde Staten bezocht, daalde van 37.983 in 2000 naar 6.757 in 2003. (JS/ADR)