Haviken sturen aan op confrontatie met Noord-Korea

Bush heeft in Santiago duidelijk gemaakt dat zijn geduld met Pyongyang snel begint op te raken en dat Washington krachtiger maatregelen wil nemen. Noord-Korea werkt volgens de VS niet constructief mee aan de besprekingen tussen zes partijen (Noord-Korea, de Verenigde Staten, China, Japan, Zuid-Korea en Rusland) om tot een ontmanteling van het Noord-Koraanse atoomprogramma te komen.

Bush zei zondag dat zijn gesprekspartners Rusland, China, Japan en Zuid-Korea, het met hem eens waren. De Chinese president Hu Jintao en de Zuid-Koreaanse president Roh Moo-Hyun toonden zich echter altijd tegenstanders van hardere maatregelen tegen Noord-Korea, en ook nu zijn ze in het openbaar niet van dat standpunt afgeweken. Net voor de APEC-top zei Roh voor een publiek in Los Angeles dat harde maatregelen tegen Noord-Korea ernstige gevolgen kunnen hebben. Er is geen andere weg dan dialoog, aldus Roh. De Zuid-Koreaanse leider is ook tegen een economisch embargo tegen Noord-Korea.

Dat de haviken in Washington de messen slijpen, werd maandag duidelijk toen William Kristol, een invloedrijke neoconservatief, een verklaring faxte naar journalisten en verschillende opinieleiders in Washington. Kristol is voorzitter van het Project for the New American Century (PNAC), een organisatie die meestal weinig mededelingen verspreidt.

In de verklaring wordt specifiek verwezen naar twee recente artikelen. Een van die artikelen is van Nicholas Eberstadt, Korea-deskundige van het American Enterprise Institute (AEI). Zijn artikel verscheen in het neoconservatieve blad The Weekly Standard, waar Kristol hoofdredacteur van is. Eberstadt pleitte in het artikel voor een zesstappenstrategie met als doel het afzetten van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Il.

In het andere artikel, dat zondag werd gepubliceerd in de New York Times, wordt beweerd dat de macht van de Noord-Koreaanse leider tanende is. De krant geeft daarvoor een aantal gedetailleerde aanwijzingen, die ook verschenen in de Japanse pers. Binnen de hoogste regionen van het bewind zijn er afvalligen, en er circuleren pamfletten tegen de overheid. Het artikel verwijst naar een recente verklaring van secretaris-generaal Shinzo Abe van de regerende Liberale Democratische Partij in Japan. Die zei een regimewissel niet uit te sluiten; hij vond ook dat Japan moet nadenken over wat te doen in zo’n situatie.

Recente berichten suggereren dat er barsten beginnen te komen in het Stalinistische bolwerk in Noord-Korea. Er zijn zelfs serieuze oppositieactiviteiten gaande, concludeert Kristol. Het aanpakken van dit kwalijke regime moet een van Bush’ topprioriteiten zijn tijdens zijn tweede termijn, aldus Kristol. Hij ziet Eberstadts strategie als een bruikbare gids daarvoor. Eberstadt gaat er van uit dat pogingen om Noord-Korea er toe te bewegen het atoomprogramma op te geven, vrijwel zeker zinloos zijn. Het nucleaire vraagstuk en de Noord-Koreaanse regering zijn volgens hem één en het zelfde probleem.

Om tot de gewenste regimewissel te komen, moet het ministerie van Buitenlandse Zaken eerste gezuiverd worden van de mensen die tijdens de eerste regering-Bush met Pyongyang in gesprek wilden, aldus Eberstadt. Washington moet ook China ervan bewust maken dat het land wellicht een hoge prijs moet betalen als zijn diplomatie niet leidt tot het ontmantelen van het atoomprogramma van Noord-Korea.

De Zuid-Koreaanse regering is met haar verzoeningspolitiek ten aanzien van Noord-Korea naïef en stelt zich anti-Amerikaans op, vindt Eberstadt. Amerika kan beter over het hoofd van de verzoeners heen direct het Zuid-Koreaanse volk aanspreken, zodat er voeding wordt gegeven aan coalities die de verloren bondgenoot weer terugbrengen in de kudde, zegt hij.

Washington moet zich ook voorbereiden op het gebruik van niet-diplomatieke instrumenten, schrijft Eberstadt, omdat de dreiging die daarvan uitgaat de kans op diplomatiek succes vergroot. Waarschijnlijk doelt hij op dreiging met economische sancties of militair ingrijpen. Tot slot pleit Eberstadt voor bezinning, samen met andere landen, op het beleid dat gevoerd moet worden ten aanzien van een postcommunistisch Noord-Korea.

Eberstadts strategie komt volgens sommige analisten grotendeels overeen met de zienswijze van John Bolton, onderminister van Buitenlandse Zaken voor Wapenbeheersing en Internationale Veiligheid. Hij was eerder vice-voorzitter van het AEI en voert openlijk campagne om onderminister van Buitenlandse Zaken te worden onder Condoleezza Rice. Bolton, misschien wel de meest extreme hardliner in de regering, krijgt veel steun van vice-president Dick Cheney. Bolton wil volgens de gouverneur van Tokio, Shintaro Ishihara, die zegt bevriend te zijn met Bolton, economische sancties opleggen aan Noord-Korea. Dat zou volgens de Amerikaan binnen een jaar een einde maken aan het bewind van Kim. (JS/PD)