Herwonnen liefde voor Unesco zal geld kosten

“Deze organisatie (Unesco) is intussen hervormd en Amerika schrijft zich volledig in haar missie in om de mensenrechten, tolerantie en kennisoverdracht te stimuleren,” liet Bush zich gisteren ontvallen tijdens zijn speech over de VN-houding ten opzichte van Irak. Het leek een detail, maar de mededeling betekent het einde van een 18 jaar lange boycot die werd ingesteld door Bush’ meest verwante voorganger, President Ronald Reagan.

Het is echter niet duidelijk hoe en wanneer Washington opnieuw zijn plaats inneemt in Parijs. Het ministerie van Buitenlandse Zaken werd op snelheid gepakt door de president. Niemand kan er details verstrekken. Ted Turners United Nations Foundations (UNF), die al lang lobbyt voor een terugkeer naar de Unesco, schat dat Washington zo’n 60 miljoen dollar aan achterstallige rekeningen moet betalen.

Het jaarbudget van Unesco bedraagt 240 miljoen dollar, maar de organisatie kampt al jaren met een ernstig geldtekort. Washington (één van de stichters in 1948) was goed voor een vierde van het Unesco-budget toen de Amerikaanse regering zich in 1984 terugtrok na een fikse rel. Reagan vertrok bij de Unesco omwille van het “anti-VS beleid”, de politisering en het ”extravagante misbruik van fondsen”.

“Unesco heeft van elk onderwerp waarmee het in contact kwam een politieke strijd gemaakt, toont zich vijandig tegen de meest elementaire tekenen van een vrije samenleving – vooral de vrije markt en de vrije pers - en geeft blijk van een manifest gebrek aan budgettaire controle,” fulmineerde het ministerie van Buitenlandse Zaken destijds. De Senegalees Amadou Mahtar M’Bow stond toen nog aan het roer.

Wat Reagan vooral voor het hoofd stootte waren de inspanningen die Unesco leverde voor een ”New World Information and Communication Order” (NWICO), een poging om tegengewicht te bieden tegen het éénrichtingsverkeer in de nieuwsstroom tussen Noord en Zuid. De Amerikaanse media organiseerden onder impuls van het World Press Freedom Committee (WPFC) een kruistocht tegen NWICO omdat het project de persvrijheid in het gedrang zou brengen en Unesco kreeg zowat heel conservatief Amerika over zich heen. Ook Groot-Britannië en Singapore verlieten de organisatie, hoewel de Britten in 1997 terugkeerden.

Enkele jaren later kreeg de nieuwe Unesco-baas Federico Mayor van diezelfde WPFC de jaarlijkse prijs voor de persvrijheid. Toch weigerde de regering van (vader) Bush terug te keren. Dat kon niet omdat Bush de steun nodig had van Christian Right, dat een campagne voerde waarin zowat elke VN-organisatie werd afgeschilderd als een bedreiging voor de Amerikaanse soevereiniteit.

Met de verkiezing van Bill Clinton in 1992 keerden de kansen. Na een doorlichting zette het ministerie van Buitenlandse Zaken in 1995 het licht op groen. Clinton zwaaide de organisatie veel lof toe, maar hij ging niet in op de pleidooien om het VS-lidmaatschap te herstellen. De Unesco had een pro-Palestijnse reputatie in sommige kringen en het zou zijn onderhandelingspoging tussen Israël en de Palestijnen in gevaar brengen.

Bush maakte geen word vuil aan Unesco toen hij de fakkel overnam. De organisatie had echter zijn pleitbezorgers in het Huis van Volksvertegenwoordigers. Die loodsten een hernieuwing van het lidmaatschap in mei 2000 de ‘foreign aid bill’ binnen. Tot ieders verbazing slaagden de Republikeinen er niet in om de verwijzing naar Unesco te doen sneuvelen in het halfrond maar het voorstel zit nog vast in een interparlementaire commissie tussen het Huis en de Senaat. Na Bush’ aankondiging komt er waarschijnlijk schot in de zaak.



Xml=3

Ref: na ip