‘Het asielbeleid van de regering loopt volledig mank’

‘De opvangcrisis voor asielzoekers sleept al aan sinds 2008. Soms verbetert de situatie even, dan gaat het weer slechter’, zegt Keytsman. ‘De crisisopvang die deze winter werd georganiseerd, had een tijdelijk positief effect. Maar de laatste tijd komen er weer veel mensen op straat terecht. Sinds oktober 2009 kregen al 8009  asielzoekers geen opvang.’

Waaraan is dat nieuwe tekort aan opvangplaatsen te wijten?

Keytsman: ‘We zien verschillende oorzaken. De regering stelde extra personeel aan om de asielaanvragen te verwerken, maar in maart lag het aantal asielaanvragen veel hoger dan verwacht. België streeft naar asielprocedures die ongeveer zes maanden duren, maar de verwerkingstijd loopt al snel op tot 13 of 14 maanden. Mensen blijven dus langer in de beschikbare opvangplaatsen zitten, waardoor de nieuwkomers geen plek krijgen. Daarom is er nood aan crisisopvang. Nu krijgen asielzoekers, zoals de groep die gisteren aankwam, vaak een niet-toewijzingsformulier. Daarmee moeten ze langs een OCMW, dat hen in onderdak moet voorzien. De OCMW’s staan echter weigerachtig tegenover de procedure en helpen de asielzoekers vaak niet verder. Te vaak blijven die mensen echter letterlijk in de kou staan, ze belanden op straat.’

‘De regering beloofde nieuwe opvangplaatsen, maar slaagt er niet in om de noodzakelijke en verplichte materiële opvang van asielzoekers te voorzien. Van bijvoorbeeld de Lokale Opvanginitiatieven (LOI’s) komt te weinig in huis. Van de 2000 beloofde initiatieven, bestaan er vandaag maar 400. 600 LOI’s zijn wel in aantocht, maar samen is dat nog altijd maar de helft van de beloofde opvangplaatsen.’

Hoe komt het dat die plaatsen er niet komen?

Keytsman: ‘De LOI’s worden lokaal ingericht. De gemeenten moeten op zoek naar geschikte, goedkope huizen waarin ze asielzoekers kunnen opvangen. De crisis op de huizenmarkt zorgt daar voor grote problemen, omdat er gewoon amper goede woningen voorhanden zijn. Ook kampen de gemeentes en OCMW’s met een gebrek aan motivatie. De regering moet de LOI’s beter aanprijzen, veel gemeenten weten gewoon niet wat er van hen verwacht wordt.’

Zit de politieke crisis daar voor iets tussen?

Keytsman: ‘De problemen met de opvang slepen al aan van 2008, toen de regeringspartijen niet op één lijn zaten. Misschien speelde de politieke situatie toen een rol in het slecht asielbeleid, want iedereen had een andere mening over de stappen die moesten genomen worden. Vandaag zijn alle bouwstenen echter aanwezig. De regering van lopende zaken kan de asielcrisis zeker het hoofd bieden maar voert een ad hoc beleid. Tijdelijke maatregelen zorgen dat het even beter gaat, maar er is dringend nood aan een gestructureerd beleid. Want na de tijdelijke maatregelen, die bijvoorbeeld deze winter getroffen werden, komen er weer mensen op straat.’

De regering moet dus dringend haar beleid wijzigen of er komt geen beterschap?

Keytsman: ‘Het ad hoc beleid dat nu gevoerd wordt, werkt inderdaad helemaal niet. Ook Europa moet trouwens aan een goed gemeenschappelijk beleid werken. Noord-Afrikaanse vluchtelingen, velen uit Libië, vluchten massaal voor het geweld. Hun levens zijn in gevaar. Europa heeft de plicht om die mensen goed op te vangen, we kunnen niet gewoon wegkijken. En daar is een goed georganiseerd beleid voor nodig. Zowel in Europa, als in België.’

In België maakt de hotelopvang deel uit van de crisisopvang, een oplossing die op veel protest stuit.

Keytsman: ‘Asielzoekers hebben een lange en vaak gevaarlijke reis achter de rug. Ze komen uit een land vol geweld en liepen niet zelden trauma’s op. De regering moet die mensen niet alleen materieel opvangen maar ook begeleiden. Dat gebeurt in de hotels niet. Twee derde van de 277 asielzoekers die nu op hotel verblijven, zijn trouwens kinderen en jongeren. Een groot deel verblijft hier zonder ouders. Het is extra belangrijk hen te begeleiden, dat is de plicht van de overheid. De opvang in hotels moet dus zo snel mogelijk vervangen worden door goede, echte opvang en niet door nieuwe, tijdelijke oplossingen. Mensen met een niet-toewijzingsformulier moeten in echte centra of huizen een plaats vinden.’

Vluchtelingen die met hun niet-toewijzingsformulier geen degelijke opvang krijgen, maken kans op dwangsommen als ze het bevoegde OCMW voor de rechter brengen. Kan dat geen aanzuigeffect creëren?

Keytsman: ‘Dat kan zeker. Maar we zien dat het hele asielbeleid mank loopt en dat de regering haar eigen wetten over asiel niet naleeft. Als de regering haar plichten wél zou nakomen, dan zou er niemand op straat of in hotels belanden. Aan de dwangsommen komt dan vanzelfsprekend ook een einde. De overheid creëert het probleem zelf.’