Het Belgische aandeel in de Birmaanse dictatuur

Het Belgische Petrofina en het Franse Total zijn één onderneming geworden. De parel van de Belgische industrie deelt daardoor in de verantwoordelijkheid die Total draagt voor zijn steun aan de Birmaanse dictatuur.
Het gaat om geld, véél geld. De ontginning van de gasvelden van Yadana voor de Birmaanse kust en de aanleg van een gasleiding was een gezamenlijk project van het Amerikaanse Unocal, het Franse Total en het Birmaanse petroleumconcern MOGE (Myanmar Oil and Gas Enterprise). De kosten van het hele project worden geschat op een slordige 1,2 miljard dollar. Vandaag is het project voltooid en moet het de Birmaanse staat een jaarlijks inkomen garanderen dat schommelt tussen 6 à 15 miljard Belgische frank. Het Total-Unocal project vertegenwoordigt één derde van de buitenlandse investeringen in Birma.

Indrukwekkende sommen, maar niets wijst er op dat de Birmaanse bevolking iets aan de harde deviezen gehad heeft. Sinds Birma een vijftal jaren geleden zijn deuren open zette voor buitenlandse investeerders, zijn alleen de strijdkrachten er op vooruitgegaan. Het laatste decennium is de troepensterkte gestegen van 180.000 naar 350.000 soldaten en dit terwijl Birma met geen enkele van zijn buurlanden in staat van oorlog leeft. Het leger wordt vrijwel uitsluitend ingezet voor de onderdrukking van de eigen bevolking en de vaak hevige strijd tegen de inheemse troepen. De junta geeft meer dan 40% van het Bruto Nationaal Product uit aan het leger, terwijl de eigen bevolking verstoken blijft van de meest essentiële gezondheidszorg en scholing. Total doet alsof zijn neus bloedt en pakt trots uit met de Birmaanse medewerkers die het tewerkstelt. Een olievlek op een imago

De fusie van Fina met grote broer Total was verrassend, nog meer verbazing wekte de paradoxale situatie waarin François Cornelis, de Belgische topman van het nieuwe Total-Fina zich manoeuvreerde. Cornelis is namelijk ook voorzitter van de raad van bestuur van de Université Catholique de Louvain (UCL). Op zich niets aan de hand, ware het niet dat net ‘zijn’ universiteit de Birmaanse Nobelprijswinnares voor de Vrede, Aung San Suu Kyi, vorig jaar tot doctor honoris causa promoveerde.

De nummer twee van Total-Fina zal het zeker niet zijn ontgaan dat Aung San Suu Kyi zwaar gekant is tegen de aanwezigheid van internationale bedrijven en touroperators in Birma. Zij vindt dat investeringen een enorme financiële steun en een morele erkenning van de junta zijn. Reeds herhaaldelijk benadrukte ze dat Total de grootste buitenlandse sponsor is van een regime dat onwettig aan de macht is. Haar partij -de Nationale Liga voor Democratie- veroverde in de verkiezingen van 1991 82% van de zetels en bracht hiermee de junta een zware nederlaag toe. Niks mee te maken, zegt Total-Fina: ‘Wij gaan waar er olie is, wij doen niet aan politiek.’ De oliereus onderhandelt met een dictatuur die haar voortbestaan gedeeltelijk dankt aan de buitenlandse deviezen, maar bestempelt zich als ‘a-politiek’.

De rechten van de Birmezen

Het imago van Total-Fina is niet onbeschadigd uit het Birma-debat gekomen . De bewijslast die het verband aantoont tussen de oliemaatschappij en de praktijken van de Birmaanse junta is niet gering. Total en Unocal eisen van het regime dat het de veiligheid van het personeel garandeert in het gebied van de oliepijp. Met de regelmaat van de klok start het Birmaanse leger offensieven tegen inheemse groepen die zich verzetten tegen de niets ontziende ontbossing en de aanwezigheid van troepen op ‘hun’ grondgebied. Gezinnen worden massaal gedwongen om hun hebben en houden achter te laten en hun onderkomen buiten het gebied te zoeken.

Een Franse parlementaire onderzoekscommissie onder leiding van Mevrouw Hélene Haubert maakte in maart een rondreis in het gebied van de pijpleiding en concludeerde dat er bij de aanleg van de Ye-Tavoy spoorweg dwangarbeid is gebruikt. De Internationale Confederatie van Vrije Vakbonden stelt dat in heel Birma maar liefst 800.000 dwangarbeiders worden ingezet. Langs deze spoorweg werden troepen en materieel aangevoerd in de voorbereidende fase van de aanleg van de gasleiding. Total onkent ook maar iets met dwangarbeid te maken te hebben.

Total-Fina onder druk.

Aung San Suu Kyi’s strijd tegen het Birmaanse regime geniet zowel in binnen- als buitenland groot aanzien. Maar ook haar oproep tot Total om Birma te verlaten, is niet in dovemansoren gevallen. Op 19 februari 1998 stemde het Europese Parlement over een resolutie waarin het aan Europese bedrijven voor de tweede maal vraagt om Birma te verlaten. Het Europese Parlement bevestigde opnieuw zijn stelling dat ‘buitenlandse investeringen in Birma een belangrijke financiële bijdrage betekenen aan het regime zonder dat ze ook maar enig voordeel opleveren voor de Birmaanse bevolking.’ Op 4 februari 1999 kwam ook het Belgische Parlement opvallend uit de hoek en riep -in een unaniem goedgekeurde resolutie- de regering op om ‘er bij bedrijven en touroperators op aan te dringen de oproep van de wettelijk verkozen meerderheid (NLD) te respecteren om alle banden op het vlak van handel, investeringen en toerisme aan banden te leggen.’ Toenmalig Minister-President Van den Brande schreef een brief naar de federatie van touroperators waarin hij zijn steun uitsprak voor Aung San Suu Kyi’s standpunt ten aanzien van toerisme. De Belgische bedrijfswereld werd vooralsnog niet aangesproken.

Onder druk van actiegroepen en van de publieke opinie trok het ene bedrijf na het andere zich terug uit Birma. Levi’s, Pepsi, Apple, Philips, Heineken en ons eigen Interbrew zijn er enkele van. Total-Fina houdt echter voet bij stuk. De Belgische vice-voorzitter van de nieuwe oliegigant, François Cornelis, wijst op het feit dat de pijpleiding er al was vóór de fusie. Cornelis vindt bovendien dat iedereen bereid moet zijn voor eigen deur te vegen. Het is niet duidelijk of hij daarmee bedoelt dat alle kleine en grote aandeelhouders van Total-Fina mee verantwoordelijk zijn. Of misschien is het een vingerwijzing voor al wie tankt bij Total of Fina. Ethisch zakendoen is een verantwoordelijkheid voor de bedrijfsleiding van Total-Fina. Ethisch consumeren is een keuze die je als consument kan maken. Inderdaad: iederéén moet voor eigen deur vegen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.