Het is de demografie, stupid

“It’s the economy, stupid”, leerde Bill Clinton van zijn spindoctors toen hij wilde weten hoe hij de populaire George Bush senior moest verslaan, twintig jaar geleden. Maar Obama heeft gewonnen ondanks de economische tegenspoed, en ook al kreeg hij maar 40 procent van de blanke stemmen. Voortaan is het dus “de demografie, stupid!”

“Het land verandert”, zei de populaire rechtse talkshowpresentator Bill O’Reilly, kort nadat de tv-zenders concludeerden dat Obama had gewonnen. “De demografie verandert. Dit is niet het traditionele Amerika meer. Terwijl president Obama twintig jaar geleden volledig zou zijn verslagen door een kandidaat van het establishment, zoals Mitt Romney, is het blanke establishment nu in de minderheid.”

Minderheden

De minderheden, de vrouwen en de jongeren — die vaak wat toleranter staan tegenover niet-traditionele levensstijlen — hebben nu de doorslag gegeven. Bush senior kreeg in 1988 procentueel gezien net zo veel blanke stemmen als Romney, en kreeg van Hispanics maar 30 procent en van Afro-Amerikanen maar 12 procent. Toch won hij de verkiezingen met acht procentpunt.

Die tijden zijn voorbij, en deze verkiezingen hebben die waarheid er diep ingeramd. Was in 1988 85 procent van het electoraat blank, in 2008 was dat nog maar 74 procent. Dit jaar was het 71 procent. Die trend is niet te stuiten, tot schrik van Republikeinen die al zien aankomen dat ze, als ze etnische minderheden niet kunnen aanspreken, op nationaal niveau niet meer zullen gaan winnen.

“Als je niet meedoet voor Latino’s, Afro-Amerikanen, Native Amerikanen, Aziatische Amerikanen, dan ga je geen succesvolle partij zijn”, zei Newt Gingrich deze week. Hij was een Republikeinse kandidaat in de voorverkiezingen die veel liberaler staat tegenover immigratiebeleid dan partijgenoten.

Dat Afro-Amerikanen op Obama stemden, was geen verrassing, maar dat van de Latino’s — dat is de grootste etnische groep — slechts 27 procent op Romney stemde, dat was een schok voor de Republikeinen. Dat was vier jaar geleden nog 31 procent. Ze dachten dat hun traditionele waarden de Latino’s wel meer zouden aanspreken. Hun grotere opkomst versterkte het effect nog, zodat het de doorslag heeft betekend in verschillende swing states, zoals Nevada, Colorado, Virginia en Florida.

Aziaten

De snelst groeiende minderheid vormen de Aziatische Amerikanen, die maar 3 procent van het electoraat uitmaken, maar wel een belangrijke groep zijn in Virginia, een swing state. Een deel van hen stemde vanouds altijd rechts, vooral voormalige Japanners en Zuidoost-Aziaten. Bush kreeg in 1992 nog 55 procent van de Aziatische stemmen. Maar de rechtsere koers van de Republikeinen vindt steeds minder weerklank, vooral niet onder de nieuwe groepen immigranten uit Azië. Gore kreeg in 2000 al 54 procent, Obama kreeg in 2008 nog 62 procent. Dit jaar kreeg hij 73 procent.

De Republikeinen moeten zich beraden over hun koers. Ze verloren dinsdag ook twee senaatszetels en minstens zeven zetels in het Huis van Afgevaardigden. Sommige Republikeinen willen nu dat het immigratiestandpunt verandert en dat er afstand wordt genomen van racistische opmerkingen die gemeengoed zijn geworden in rechtse media. Tegelijkertijd willen Christelijk Rechts en de Tea Party dat de partij minder gematigd wordt.

De partij zit dus in de tang, zegt Matt Barreto, een opiniepeiler onder Latino’s. “Als ze geen winst gaan boeken onder zwarten, Latino’s en Aziaten”, “dan gaat de Republikeinse Partij nooit meer een nationale verkiezing winnen.”