Het ene ontvoerde kind is het andere niet

Madeleine werd ontvoerd uit een kamer in de Ocean Club, een vakantieverblijf in het Zuid-Portugese dorp Praia da Luz. De gerechtelijke politie en andere Portugese politiediensten zetten samen naar verluidt 800 agenten en 130 officieren in om het kind terug te vinden. Ook de Britse ambassadeur houdt zich met de zaak bezig
Praia da Luz, een voormalige visserdorp en in normale tijden nog altijd een oord van rust, werd overrompeld door agenten met speurhonden maar ook door Britse en Portugese journalisten. Nog altijd berichten er dagelijks tv-zenders van ter plaatse over het onderzoek.
Er is een verdachte, de Brit Robert Murat die in de buurt van de Ocean Club woont, maar bij gebrek aan bewijzen werd hij voorlopig niet gearresteerd. Verder laat de politie nauwelijks iets los, en dus bestaat de berichtgeving over de zaak vooral uit speculatie. Psychologen, artsen, criminologen en gewone burgers doen allemaal hun zeg over de zaak in radio-en tv-programma’s en in talloze blogs.
Portugese kinderrechtenactivisten geloven dat de aandacht voor de zaak er veel mee te maken heeft dat Madeleine uit een welgestelde Britse familie komt. De beide ouders van het meisje zijn artsen. “Het is lovenswaardig dat er zoveel middelen worden ingezet om het meisje terug te vinden”, zegt de Braziliaans-Portuguese Ana Filgueiras. “Maar het is jammer dat kinderen uit families met minder geld daar niet op kunnen rekenen.” Filgueiras stichtte in de jaren 70 het Braziliaans Centrum voor de Verdediging van Kinderrrechten, dat de aandacht vestigde op de moorden op straatkinderen door de militaire politie in Rio de Janeiro.
“Vooral in Afrika, Latijn-Amerika en Azië is het kidnappen van kinderen bijna dagelijkse kost”, zegt Filgueiras, “maar de media hebben er nauwelijks aandacht voor.” Volgens het VN-Kinderfonds Unicef worden er wereldwijd elk jaar 1,2 miljoen kinderen door mensenhandelaars verkocht.
Zelfs verdwijningszaken van Portugese kinderen houden de media in Portugal niet bijzonder bezig. SOS Criança Desaparecida (SOS Verdwenen Kinderen), een overheidsinstelling, opende het voorbije jaar 31 nieuwe zaken. “De foto’s van die kinderen werden niet op de tv getoond”, klaagt Filgueiras.
Het valt ook andere commentatoren op. Voor het onderzoek naar de 31 Portugese kinderen die vorig jaar verdwenen in Portugal, “zagen we geen honderden agenten en speurhonden opdraven en charterden tv-zenders geen helikopters en vliegtuigen”, schreef het voormalige hoofd van de Portugese balie, José Miguel Júdice, donderdag in een commentaarstuk in de krant Público. De enorme mobilisatie in de zaak Madeleine McCann is te danken aan het feit dat het slachtoffertje “Engels en blank is en de dochter van twee artsen.”
Volgens een auteur op de blog insolitos-da-gravata.blogspot.com deed de politie er in het geval Joanna, een Portugees meisje dat een jaar geleden verdween, “verscheidene dagen over om in actie te komen”. Het onderzoek naar de ontvoering van Madeleine startte zes uur nadat haar moeder de verdwijning had aangegeven. “Een record voor Portugal”, zegt Carlos Anjos, de voorzitter van de Vereniging van Gerechtelijke Speurders. Zes uur was voor de ontvoerders overigens nog altijd genoeg om de 150 kilometer verderop gelegen grens met Spanje over te steken, merkt Anjos op.
Portugese critici zien in de hele zaak een illustratie van het oude gezegde ‘para o inglês ver’, iets voor de schone schijn doen. De uitdrukking stamt uit 1831 uit Brazilië. Onder druk van Groot-Brittannië werd daar toen een wet tegen de slavenhandel goedgekeurd, maar de praktijk bleef er wel voortduren. Nu hebben veel Portugezen de indruk dat hun overheid alle in het werk stelt om de buitenwereld ervan te overtuigen dat in Portugal alles moet wijken voor het lot van een vermist kind. IPS (PD)
Mario de Queiroz