Het IMF mag stilaan in de 21ste eeuw landen

Lessen uit de benoeming van Christine Lagarde
De Britse krant The Observer noemde haar ooit een van ‘the Sarkozettes’. Dinsdag raakte bekend dat de Franse minister van Financiën, Christine Lagarde, de nieuwe baas wordt van het IMF. John Vandaele heeft daar bedenkingen bij en een vrome wens.
  • MEDEF Christine Lagarde, de Franse minister van Financiën en sinds kort de nieuwe baas van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) MEDEF

Het verkiezingsproces van de nieuwe baas van het Internationaal Muntfonds (IMF) kreeg dit keer meer media-aandacht dan ooit. We vernamen dat Christine Lagarde de wereld rond reisde om belangrijke spelers te overtuigen. Didier Reynders liet weten dat hij de job niet zou weigeren. De Mexicaan Agustin Carstens wierp zich op als tegenkandidaat en alternatief van de opkomende landen. De pro’s en con’s werden afgewogen en de cruciale rol die het Fonds speelt in tijden van crisis werd grondig besproken.

Die publieke aandacht is een goede zaak, want het is een belangrijke job. Hoe transparanter de invulling van zo’n baan verloopt, hoe beter. Die grotere aandacht had ongetwijfeld te maken met het groeiende besef dat het almaar minder evident wordt dat een Europeaan die topjob krijgt en dat onze macht dus in het geding is. Maar wellicht had de ruimere belangstelling ook te maken met de sensationele wijze waarop Lagardes voorganger, haar landgenoot Dominique Strauss-Kahn, zichzelf in de voet had geschoten. Een vettiger mediaverhaal is tenslotte amper te bedenken: ‘s werelds topbankier die ten val komt door zijn (vermeende) onstilbare honger naar seks. Zodra een verhaal op die wijze van start gaat, is het makkelijker om er blijvend aandacht aan te besteden. Als Lagarde het IMF in het nieuws wil houden, weet ze wat haar te doen staat (grapje!).

Kromme redenering

Wat hebben we nog geleerd uit deze episode?

Dat de Verenigde Staten (VS) en de Europeanen het op een akkoordje hebben gegooid: Europa krijgt opnieuw de IMF-baas als de VS de Wereldbanktopper krijgen. Omdat de VS en de Europeanen samen goed zijn voor vijftig procent van de stemmen in het IMF, is er niks mogelijk zonder hen. Pure machtspolitiek dus. Het voornaamste argument dat de Europeanen bovenhaalden om het zestig jaar oude informele akkoord te verlengen, was dat er nu meer dan ooit een Europeaan nodig was aan het stuur van het IMF, omdat het tegenwoordig vooral Europese landen zijn die geld lenen bij het Fonds. Dat argument moet nogal wat ontwikkelingslanden ergeren. Die redenering zou immers weggelachen zijn in de periode 1980-2000, toen vooral Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse landen een beroep deden op het Fonds. Mochten Mexico, Brazilië of Nigeria toen de topjob hebben geëist met als argument dat zij toch het meest moesten lenen bij het fonds? Het antwoord zou zijn geweest dat dit juist een reden was om hen die job níet te geven.Opvallend was ook dat de zogeheten ‘opkomende landen’ allesbehalve eensgezind waren en Carstens amper steunden. Brazilië zou node een Mexicaanse kandidaat steunen, omdat het zichzelf ziet als vaandeldrager van Latijns-Amerika. China zal niet snel een Indiase kandidaat helpen. En zo kunnen we nog een tijdje doorgaan. Het toont aan dat hoewel de BRIC-landen dikwijls in één adem worden genoemd, ze daarom niet altijd dezelfde belangen en standpunten hebben.

Als Europeaan zou ik verguld kunnen zijn omdat opnieuw een van de ‘onzen’ het laken naar zich heeft toegehaald maar dat zou kortzichtig zijn.

Westen, westers, westerst

Wie gelooft dat de wereld zoiets als een IMF kan gebruiken – een overlegforum waar de landen van deze wereld de wereldeconomie op een evenwichtige manier proberen te sturen – kan niet echt blij zijn met de keuze en de manier waarop ze is doorgeduwd. De ontwikkelingslanden – dat is vijf zesde van de wereldbevolking – vragen immers al vele jaren om ook eens de IMF-baas te mogen leveren.

Dat dit opnieuw niet is gebeurd, versterkt hun waarneming dat het Fonds een westerse club is die dus westerse belangen verdedigt. Vergeten we niet dat de Aziaten al in 1998 spraken over de oprichting van een Aziatisch Muntfonds, omdat ze vonden dat het IMF tijdens de Aziatische financiële crisis al te dogmatisch optrad, en te zeer de westerse belangen verdedigde (westerse banken, markttoegang voor westerse bedrijven).

Deze benoeming kan die waarneming alleen maar versterken, ook al erkende Lagarde het belang van de opkomende landen door op ‘bedevaart’ te gaan naar Brasilia, New Delhi, Peking en Moskou. Daar zou ze beloofd hebben versneld werk te zullen maken van een verdere democratisering van het Muntfonds. Inderdaad, democratisering. Ik kies het woord niet toevallig. Ervoor zorgen dat in een organisatie 15 procent van de wereldbevolking (het Westen plus Japan) niet langer meer dan 55 procent van de stemmen krijgt is een vorm van democratisering. De ontwikkelingslanden vinden het overigens hypocriet dat het Westen altijd de democratie verdedigt op nationaal niveau, maar zelden op internationaal niveau.

Macht afstaan, is nooit eenvoudig. Dat is des mensen. Maar nu landen door de globalisering steeds meer afhankelijk zijn van elkaars financieel en economisch beleid – toenemende interdepentie heet dat in het jargon – is een IMF dat door alle landen enigszins wordt vertrouwd, meer dan ooit noodzakelijk. Luidens artikel 1 van zijn oprichtingsakte is het Fonds juist opgericht om ‘internationale monetaire samenwerking te bevorderen door een permanente instelling die de machinerie levert voor overleg en samenwerking over internationale monetaire problemen’.

Lagarde zou er dus goed aan doen haar beloften waar te maken. Dat kan door de ontwikkelingslanden meer zeggenschap te geven in het Fonds. Dat zal de instelling meteen ook minder dogmatisch maken, want de ontwikkelingslanden hebben diverse visies over wat goed beleid is. Dat kan ook door voor de IMF-baas een benoemingsprocedure op de sporen te zetten met transparante regels, die meer steunen op capaciteit dan op nationaliteit.

We zijn benieuwd.

Deze opinie werd op 30 juni gepubliceerd in De Standaard en op De Standaard Online.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.