Het recht op kinderarbeid

Wereldwijd schat men het aantal werkende kinderen op 250 miljoen. De helft ongeveer, zo’n 120 miljoen, werkt meer dan 9 uur per dag, waarbij school lopen een verre droom wordt. Een half miljoen leeft als kindsoldaat, tien miljoen werkt in de seksindustrie, tienduizenden verrichten dwangarbeid om familieschulden af te lossen of handelen in drugs. In 1999 resulteerden volgehouden campagnes in IAO-Conventie 182. Die verplicht landen een actieprogramma op te stellen om de ergste vormen van kinderarbeid uit te bannen. België ratificeerde die conventie in mei 2002.
Vidal Coca is afkomstig uit Puno, een streek in het zuiden van Peru. Hij werkt al sinds zijn negende, eerst als schoenpoetser en straatverkoper. Toen hij elf was ging hij tijdens de schoolvakanties mee werken in de goudmijnen van Puno. ‘Het is twee dagen en twee nachten stappen om er naartoe te gaan. Vader werkte er ook, ik verbleef dan samen met hem in de barakken van de arbeiders. Op die manier kon ik mee voorzien in het onderhoud van ons gezin en wat geld sparen om te studeren.’
Vidal is altijd trots geweest op zijn werk, het is ook een indiaanse traditie dat kinderen werken en zo een bijdrage leveren aan het gezin. ‘Wat ik vooral meedraag uit die ervaring’, vertelt Vidal, ‘is het samenwerken tussen kinderen en ouderen. Het was voor mij een leerproces waar ik tot op vandaag de vruchten van pluk. Het heeft me geholpen om te groeien. Uiteraard waren er wel situaties waarbij mensen ons wilden uitbuiten en misbruik maakten van ons enthousiasme. Maar evengoed heb ik vaak erkenning gekregen voor mijn werk, waaruit ik ook nieuwe energie putte. Het ergste vond ik de blikken vol medelijden die mensen me soms toewierpen.’
De visie van Vidal is vooral beïnvloed door Manthoc, een Peruaanse organisatie van werkende kinderen die in 1976 ontsproot uit de Katholieke Arbeiders Jeugd en nu is uitgegroeid tot de nationale organisatie van werkende kinderen NATSOP (Niños y adolecentes trabajadores organizados de Peru). ‘Ik kwam met Manthoc in contact toen ik twaalf was, via een groepering van werkende kinderen van onze parochie. Manthoc heeft altijd de nadruk gelegd op respect voor het werk. Mijn ervaring als kindarbeider heeft studeren nooit uitgesloten.’ Eén van de basispeilers van Manthoc is dat de kinderen zelf organisatieschema’s, vormingscursussen, studiemomenten en allerlei activiteiten opzetten.
Het heeft Vidal ook doen uitgroeien tot een zelfbewust iemand, open voor de anderen en voor de wereld. Vidal: ‘Ik stel vast dat het aantal kinderen die in onmenselijke situaties moeten werken, toeneemt. Uiteraard vragen wij ook dringende acties voor de stopzetting van zulke praktijken. Op dit ogenblik studeer ik rechten, met een studiebeurs die ik via Manthoc kreeg. Ik wil me specialiseren in sociaal recht, om de rechten van werkende kinderen te verbeteren. Mijn bedoeling is niet zozeer hun verdediging op te nemen, wel kinderen en jongeren te vormen zodat ze zelf voor hun rechten kunnen opkomen, individueel of in groep.’