Het soortelijk gewicht van België

Hoog op de agenda van de regering-waarop-we-wachten staan immers een toekomstgericht economisch beleid, een verstandig sociaal beleid en een noodzakelijk klimaatbeleid, om maar een paar grote uitdagingen te noemen. Die cruciale beleidsagenda oogt opvallend ruimer dan het institutionele debat dat de politiek de voorbije vijfhonderd dagen gedomineerd heeft. België heeft nu eenmaal veel meer buitenland dan binnenlandse problemen.

België is maar 30.528 km² groot en telt amper 10,5 miljoen inwoners. Vergelijk dat met de lijst van grootste stedelijke agglomeraties ter wereld (zie artikel Deze eeuw piekt de wereldbevolking — hopelijk) en de neiging om alleen op te vallen als betrouwbare en volgzame bondgenoot van de heersende supermacht wenkt. België heeft echter een veel groter soortelijk gewicht dan je kan meten op basis van grondgebied en bevolking. Ons land heeft de twintigste economie ter wereld, we staan op plaats achttien voor het inkomen per hoofd en België is de zesde grootste donor van ontwikkelingshulp.

Vlinderakkoord

Dat laatste is geen onbelangrijk detail, aangezien het Vlinderakkoord nergens melding maakt van de overdracht van de bevoegdheid ontwikkelingssamenwerking naar gewesten of gemeenschappen. Naar verluidt hebben de groenen daarvoor gezorgd. Met een budget van ruim 1,3 miljard euro blijft het departement dus een belangrijk instrument om aan de buitenwereld te tonen met welke oriëntatie België in de wereld staat. Of het toekomstige regeerakkoord, dat volgens ontslagnemend minister van Buitenlandse Zaken niet meer dan enkele A4’tjes moet beslaan, duidelijkheid zal verschaffen over de visie die België heeft op de grote buitenwereld, is onzeker.

Ontslagnemend minister van Ontwikkelingssamenwerking Olivier Chastel (MR) gaf wel al een inkijk in de klemtonen die België, samen met zijn Europese partners, naar voor zal schuiven op de conferentie van donorlanden die eind november plaatsvindt in het Zuid-Koreaanse Busan. Chastel pleit ervoor meer ontwikkelingsgeld aan veiligheid en leefmilieu te besteden, meer nadruk te leggen op de interne rijkdommen van ontwikkelingslanden en meer coherentie na te streven inzake het beleid voor ontwikkeling.

Verspilling

Die coherentie is een gevoelig punt, want ze verwijst naar de opdracht voor donorlanden om hun inspanningen beter te coördineren. Hoe belangrijk dat is, beklemtoonde ex-Europees Commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking Louis Michel (MR) begin oktober tijdens een debat in Brussel: van de 49 miljard euro ontwikkelingsgeld die door de lidstaten en de Europese Commissie per jaar uitgegeven worden aan ontwikkeling en hulp, gaat tussen de vijf en zes miljard euro verloren omdat iedere donor zijn eigen keuzes maakt en zijn eigen zichtbaarheid nastreeft. Zoveel verspilling zouden we van de partners in het Zuiden nooit aanvaarden.

Michel hield overigens een vurig pleidooi om vast te houden aan de Europese engagementen voor een stijging van ontwikkelingsmiddelen tot 0,7 procent van het bruto binnenlands product en voor een volgehouden samenwerking met overheden in ontwikkelingslanden, onder andere door veel meer hulp te geven als budgethulp.

1 op 12

Een recente evaluatie van eerder gemaakte afspraken over het efficiënter maken van de ontwikkelingshulp toont aan dat het vooral de donoren zijn die hun deel van de overeenkomst niet nakomen. Onze hulp houdt te weinig rekening met de ontwikkelingsplannen van de ontvangende landen, het mankeert aan onderlinge afstemming tussen donoren en de voorspelbaarheid van de hulp blijft ondermaats. Van de twaalf doelstellingen voor meer hulpefficiëntie, hebben de rijke landen er slecht één gehaald. Een beschamend rapport. Het zou de volgende Belgische regering sieren als ze in haar ambities daarover zou spreken. Dat zou ons land in Busan het gewicht verlenen van een deelnemer met visie, in plaats van een delegatie zonder stem.