'Het wordt deze keer een ramadan in mineur'

De ramadan is een tijd van onthechting maar ook van excessieve consumptie.
Net als in andere landen compenseren de Egyptische moslims hun culinaire
onthechting ‘s avonds met tonnen zoet gebak. Vorig jaar soupeerden de 67
miljoen Egyptenaren 180.000 ton bloem, 200.000 ton suiker en 36.000 ton
bakolie op tijdens de vastenmaand. Het eten van zoetigheden heeft niets meer
met de Koran te maken. Net als de christenen in het Westen Kerstmis
associëren met kerststronken of gingerbread, is het moslimfeest ondenkbaar
zonder lekkernijen als Yameesh - een delicatesse van gedroogd fruit, noten
en kokos.

Dit jaar moeten vele Egyptische families naar alternatieven zoeken voor de
evergreens van de ramadan. De economie gaat voor het derde jaar op rij in
een diep dal. De prijzen voor seizoensgebonden voedsel zijn een derde
duurder geworden sinds de vorige ramadan. Voor Umm Ahmed, een jonge moeder
van drie, worden het gedroogde dadels in plaats van het tien keer duurdere
Yameesh. Mijn kinderen zeuren me de oren van de kop, maar wie zal het
betalen?

De onthouding van de dag wordt abrupt afgebroken bij Iftar, het maal bij
zonsondergang. Wie kan, organiseert een Iftar op de straat zodat ook de
minder gegoeden kunnen aanschuiven. Het gebruik van de mawaid el-rahman
(liefdadigheidstafels) is een eeuwenoud tafereel in Egypte, maar dit jaar
wordt de traditie lichtjes aangepast. Wanneer we aanschuiven bij Hajj
Ibrahim excuseert onze gastheer zich voor zijn uitsluitend vegetarische dis.
Dit jaar serveert hij geen vlees wegens te duur. Vlees is nu een vijfde
duurder dan bij de vorige ramadan.

Anderen maken er een erezaak van om extra diep in hun buidel te tasten.
Alles is duurder geworden, maar ik pas het verschil zelf wel bij, wuift
antiekhandelaar Mohammed Desouky, die maar liefst 24 tafels met gratis
maaltijden heeft opgesteld onder een luifel. God zorgt wel voor ons, zegt
Mohammed, in de gonzende drukte van zijn overdekt terras. Desouky legt zich
neer bij de economische realiteit maar windt zich wel op over het feit dat
de winkeliers hun prijzen optrekken tijdens de ramadan.

De antiekhandelaar herhaalt de retoriek van de Egyptische overheid, die vaak
de populistische neiging heeft de zwarte piet voor de prijsstijging door te
spelen naar de importeurs en de winkeliers. In een overheidskrant trok
Moustafa Zaki, het hoofd van de afdeling import bij de Egyptische Kamers van
Koophandel (FECC), deze week nog van leer tegen de importeurs. Vele
importeurs trekken de prijzen op enkel omwille van hun hebzucht, aldus
Zaki.

Natuurlijk verklaart die simplistische verklaring de drastische
prijsstijgingen niet - de prijzen van seizoensgebonden voedsel is volgens
recente FECC-cijfers gemiddeld 30 procent gestegen tegenover vorig jaar. Dat
heeft veel te maken met de zwakke positie van de Egyptische munt ten
opzichte van de dollar. De Egyptische pond is sinds de vorige ramadan acht
procent in waarde gedaald tegenover de dollar en dat maakt de import erg
duur.

Ook de dreigende oorlog tussen de Verenigde Staten en Irak en de toestand in
Israël werpt een schaduw over het feest. De modale Egyptenaar volgt het
nieuws dezer dagen met een groeiende ongerustheid. Als de VS Irak aanvallen
zal dat zeker gevolgen hebben voor buurland Israël - dat overigens een
belangrijke handelspartner is van Egypte. Het medeleven met de Palestijnen
is groot in deze maand van vasten en bezinning. Wat valt er te vieren?
vraagt Hassan Abdallah, een taxichauffeur. Ik zal bidden tot God om een
einde te maken aan het lijden van de Palestijnen en de Irakezen.