Hoe duurzaam zijn de gebouwen van vadertje staat?

Voor nieuwbouw respecteert de Regie de wettelijke normen inzake energiezuinigheid en ‘daar waar mogelijk trachten we nog iets beter te presteren’, aldus Johan Vanderborght, woordvoerder van de Regie der Gebouwen.
Dat “iets beter” is evenwel niet geconcretiseerd in een of ander plan of objectief. De Regie heeft een jaarbudget van twee miljoen euro om haar gebouwen energiezuiniger te maken. Dat is weinig want de Regie heeft 675 complexen in beheer. Wel nam ze een energieaudit af van al haar gebouwen in Vlaanderen met een oppervlakte boven de 1000m2. Wat daar verder mee gebeurt, is onduidelijk.

‘Het grootste probleem is dat de staat veelal geen eigenaar is van de gebouwen waarin de administraties huizen en dus afhangt van de goede wil van de eigenaar’, stelt Martine Vandervennet van Programmatorische Overheidsdienst voor Duurzame Ontwikkeling (PODDO). De vele sale-and-lease-backoperaties onder de paarse regeringen –waarbij gebouwen verkocht en onmiddellijk terug gehuurd werden om begrotingsredenen– blijken dus niet milieuneutraal.
Vanderborght relativeert: ‘Als je geen eigenaar bent, is het moeilijk om de grote installaties milieuvriendelijker te maken. Dat betekent niet dat er niets meer kan. Dat hebben we ervaren in ons hoofdgebouw. Door geen overbodige lampen meer te laten branden en de temperatuur met een tot twee graden te verminderen, hebben we veel energie bespaard.’

Tussen 2006 en 2009 daalde het gasverbruik in het hoofdgebouw van de Regie van 453.405m3 naar 241.839 m3. Het electriciteitsverbruik zakte van 6.4 miljoen KwH naar 4,7 miljoen KwH. Dat is een besparing van vele tienduizenden euro’s.
Sommige administraties zijn gemotiveerder dan andere om hier werk van te maken.  Zo reageren de Federale Overheidsdiensten (FOD’s) uiteenlopend op de vraag van de PODDO om voor minstens één gebouw het Eco-Management en AuditSchema (EMAS) te behalen. Dat schema helpt organisaties een zicht te krijgen op hun milieuprestaties en die permanent te verbeteren. Vandervennet: ‘De PODDO, de POD Wetenschapsbeleid, het Federaal Planbureau, de Belgische Technische Coöperatie (BTC), de Kanselarij van de Eerste Minister, de FOD Mobiliteit, de FOD Economie, en de Rijksdienst voor Pensioenen hebben de EMAS-registratie behaald. Pensioenen en de BTC kunnen meer doen omdat ze eigenaar zijn.’
Opvallend is dat de Regie der Gebouwen nog geen EMAS-geregistreerd gebouw heeft. ‘Eigenlijk moeten we dat gewoon doen voor ons hoofdgebouw’, erkent Vanderborght. ‘Het zal vooral een kwestie zijn van formaliseren van wat we al hebben gerealiseerd.’
De PODDO betreurt dat de Regie niet altijd snel de informatie geeft die nodig is voor EMAS-registraties. Dat ligt vooral aan de onderbemanning van de Cel Duurzame Ontwikkeling op de Regie der Gebouwen, weet Vanderborght. Er is verbetering op komst, want onlangs werden daartoe drie personeelsleden aangeworven. 
Ondanks herhaald aandringen slaagde het Agentschap voor Facility Management –de Vlaamse tegenvoeter van de Regie der Gebouwen– er na meer dan een maand niet in informatie te geven over hoe het aan de weg naar duurzamer overheidsgebouwen timmert.