Hoogmis van de Latijns-Amerikaanse sociale beweging afgesloten

Vorige donderdag vond in Buenos Aires een grote protestmars plaats, die de
regering symbolisch ‘de rug toekeerde’. Tienduizenden studenten, arbeiders,
leden van buurtcomités, gepensioneerden, milieuactivisten, pastorale
werkers, wetgevers, rekeninghouders en advocaten eisten ‘rechtvaardigheid
voor iedereen’, protesteerden tegen het neoliberale model met zijn perverse
effecten op samenleving en milieu, en zwoeren dat ‘een andere wereld’
mogelijk was. De betoging werd geleid door mensen van de mensenrechtengroep
Madres de Plaza de Mayo, de Argentijnse winnaar van de Nobelprijs voor de
vrede Adolfo Pérez Esquivel, de alternatieve inheemse politicus Evo Morales
uit Bolivia, de Braziliaanse vakbondsman Felicio en vertegenwoordigers uit
andere Latijns-Amerikaanse landen.

De mars was maar een onderdeel van de eerste thematische bijeenkomst van het
Wereld Sociaal Forum. Tot zondag werden er ook workshops, seminaries en
debatten georganiseerd die de huidige instorting van Argentinië belichten.
De secure Argentijnse opvolging van de neoliberale voorschriften en de
voorwaarden van internationale leeninstellingen werden kritisch onder de
loep gehouden. Aan de hand van het thema, ‘de neoliberale crisis in
Argentinië en de uitdaging voor de beweging’, voerden de deelnemers ook
discussies over alternatieven voor het neoliberale model, mogelijke manieren
waarop participatie bij de besluitvorming en democratie verbreed kunnen
worden, en werkbare concrete oplossingen voor de ergste Argentijnse crisis
ooit.

Het Wereld Sociaal Forum werd in januari 2001 en februari 2002 in de
Braziliaanse stad Porto Alegre gehouden om alternatieven te bespreken voor
het huidige globaliseringsproces en te protesteren tegen de negatieve
effecten ervan. Het vormt dus de tegenhanger van het Wereld Economisch Forum
dat door de economische grootmachten jaarlijks in het chique Zwitserse Davos
wordt gehouden.

Volgens deelneemster Ana Ceceña, directrice van het Mexicaanse magazine
‘Chiapas’ en professor aan de Autonome Nationale Universiteit van Mexico,
wordt de beweging niet vertegenwoordigd door politieke partijen, maar is ze
daardoor juist vrijer om politieke druk te zetten. Voor haar is er geen
sprake van een enorme sociale explosie in de regio, maar gaat het om een
aantal kleine ‘opstanden’ in alle landen, die geen duidelijk afgebakend
leiderschap hebben, en die niet te stoppen zijn. Die groepen willen geen
leiders, omdat ze beseffen dat de traditionele vormen van
vertegenwoordiging voor hen geen nut hebben. De mobilisatie zal echter
voortgaan, en zelfs zonder chauffeur zal die beweging ergens toe leiden.
Op de betoging van donderdag waren alleen een paar linkse Argentijnse
politici aanwezig, en enkel het socialistische parlementslid Luis Zamora
kreeg een uitnodiging voor de activiteiten op het forum.

Wel prominent van de partij was het populaire Boliviaanse parlementslid Evo
Morales, de inheemse leider van de cocaboeren die vorig jaar in juni bijna
de Boliviaanse presidentverkiezingen won. Morales sprak zijn overtuiging uit
dat het niet de politieke partijen zijn die een eind zullen maken aan dit
model, maar de sociale organisaties, die de drijvende kracht vormen achter
de beweging voor verandering. Hij verwees ook naar de kracht van het
Argentijnse collectief , dat er zelfs in slaagde een nieuwe president af te
dwingen. Dat Morales zelf de tweede grootste Boliviaanse partij leidt, ligt
aan de grondwet: enkel leden van een partij kunnen naar het parlement
gestemd worden. Morales geniet echter massale steun uit de civiele
maatschappij, en beschouwt de partij enkel als instrument van de beweging.

Voor secretaris-generaal van de Braziliaanse vakbond Central Unica de
Travalhadores, Joao Felicio, mist Argentinië vooral een sterke linkse
beweging vanuit de basis. Hij ziet zijn eigen centrale vakbond daarbij als
lichtend voorbeeld. De opbouw van de Argentijnse CTA (Central de
Trabajadores Argentinos) zou evenwel al een stap in de goede richting zijn.