Huis van Afgevaardigden buigt zich over excuus aan Indianen

Het voorstel van drie senatoren dat in mei in het Amerikaanse Congres (de Senaat en het Huis van Afgevaardigden) werd geïntroduceerd, behelst ”erkenning van de lange geschiedenis van plundering en ondoordachte politiek door de regering van de Verenigde Staten ten aanzien van de Indianen, en een excuus aan alle oorspronkelijke bewoners.” Daarnaast verwijst de tekst naar alle niet-nageleefde verdragen en de politiek die daarop volgde, zoals ”uitsluiting, begrenzing, gedwongen verhuizingen, het afkeuring van traditionele religies en de verwoesting van heilige plaatsen”.

Veel van de vier miljoen Indianen in Amerika vinden dat Washington nog nooit woord heeft gehouden in de honderden overeenkomsten die met hun voorouders gesloten werden, toen hun land werd omgedoopt tot de ‘Verenigde Staten’.

Volgens Buchanan zou een excuus en erkenning door de federale regering bijdragen aan het herstel van waardigheid voor de Indianen, vooral bij de ouderen. ”In onze gemeenschap draait het allemaal om respect, om respect voor onze ouders en voorouders,” aldus Buchanan.

Volgens Andrea Smith zal een excuus echter weinig veranderen aan de huidige situatie van de Amerikaanse Indianen. Smith is de drijvende kracht achter het Boarding School Healing Project, dat zich inzet voor de tienduizenden kinderen en hun nakomelingen, die in de negentiende en twintigste eeuw uit Indianengezinnen werden gehaald om op Engelstalige kostscholen onderwijs te krijgen. Ongeveer 100.000 kinderen werden op deze scholen ondergebracht, met als doel ze te laten assimileren in de blanke maatschappij.

Smith en haar medestanders bereiden een resolutie voor het Congres voor, waarin compensatie voor de slachtoffers van het onderwijssysteem wordt gevraagd. Een officieel excuus van de overheid kan een dergelijke compensatie eventueel wel aanmoedigen, zegt Smith.

De meeste Indianenleiders staan achter een excuus, maar ze willen wel zeker weten dat het ‘geen excuus wordt’ om programma’s op het gebied van (economische) ontwikkeling en onderwijs aan studenten van Indiaanse komaf stop te zetten. Die programma’s zien de Indianen als verplichtingen van de overheid die uit eerdere overeenkomsten zijn voortgevloeid.

Indianenleiders benadrukken dat bij een excuus niet alleen sprake moet zijn van een erkenning van de fouten uit het verleden, maar ook van de huidige problematiek. Dan gaat het onder meer om ongelijkheid in overheidsfinanciering van gezondheidszorg en onderwijs en het wanbeheer van miljarden dollars aan Indiaans geld in trustfondsen van de overheid.

”Ik sta achter senator Brownback, die vindt dat dit land geen verzoeningsproces kan beginnen zonder zich te verzoenen met de oorspronkelijke bewoners,” zegt Jacqueline Johnson, directeur van het National Congress of American Indians. ”Maar de discussie over een mogelijk excuus heeft veel emoties losgemaakt. Gevoelens en kwesties die jarenlang werden onderdrukt en genegeerd, komen nu weer boven bij de Indianen.”

De Miami-Indianen uit Indiana, waartoe Buchanan behoort, zijn nog met ongeveer 5.500, en de ongeveer de helft daarvan leeft nog steeds in Indiana. Ze raakten in 1897 hun federale status kwijt en zijn een van de honderden Indianenstammen die streven naar erkenning. 562 stammen kregen die intussen ook, maar de claim van de Miami-indianen werd in 2001 door het hooggerechtshof verworpen. Het jaar daarop werd gezegd dat federale erkenning snel zou volgen, als ze afzagen van de opening van een casino. In 2002 brachten casino’s die gerund werden door Indianen van 330 verschillende stammen, samen 14,5 miljard dollar in het laatje.

De Miami-Indianen volgende het advies op, maar de beloofde erkenning bleef uit. Die volgt meestal alleen als een stam kan aantonen dat hij al decennia lang als eenheid opereert en geen splintergroep is van een andere stam. De erkenning is voor de Miami-Indianen van belang, omdat ze dan onder meer een stem krijgen in hoe wordt omgegaan met voorwerpen en beenderen van voorouders die gevonden worden in de regio. Ook verbetert de toegang tot overheidsdiensten, zoals onderwijsprogramma’s en gezondheidszorg voor ouderen. (JS/ADR)