Hulpverleners bang voor represailles in Soedan

Geen arrestatiebevel tegen al-Bashir
‘Er is geen arrestatiebevel uitgevaardigd door het ICC tegen president Omar al-Bashir van Soedan’, staat te lezen in een persbericht van 12 februari. ‘Er is nog geen beslissing genomen door de rechters’.
Vorig jaar had de openbare aanklager van het ICC of International Criminal Court, Luis Moreno-Ocampo, al laten weten dat hij de president van Soedan voor het tribunaal wilde sleuren, omwille van de genocide in Darfur. Daar zijn volgens de VN al 300.000 doden gevallen en zowat 2,5 miljoen mensen uit hun woonst verdreven. Behalve China hebben ook de Arabische Liga en de Afrikaanse Unie gewaarschuwd voor zo’n proces. Dat zou het conflict alleen maar verergeren.
De New York Times heeft naar eigen zeggen vernomen dat de rechters nu beslist hebben om te vervolgen en dat die beslissing wellicht deze maand publiek zou gemaakt worden. ‘Pure speculatie’, reageert woordvoerster Laurence Blairon. ‘Wij zijn geen VN-instantie, dus ik weet niet waar die VN-diplomaat dat vandaan haalt.’
Genocide
De regering in Khartoum wordt vooral verweten dat zij Arabische milities (Janjaweed) tot moord en brand aanzet om zo de ‘Afrikaanse’ bevolking uit de Soedanese provincie verjagen. Khartoum zou de milities ook luchtsteun geven en officiële regeringstroepen zouden zich bezondigen aan wreedheden. Darfur – letterlijk het huis van de (ethnie) Fur – is een provincie in het westen van Soedan en is al jaren verwaarloosd door het regime in Khartoum. De scheidslijn tussen Janjaweed, ‘Afrikaanse’ bevolking en de rebellen die zich verweren tegen Khartoum is echter lang niet zo duidelijk. Veel rebellen in de regio veranderen het geweer van schouder naargelang de opportuniteit, belofte van promotie of soldij en vechten nu eens met, dan weer tegen de Soedanese regering. Het conflict verloopt niet alleen langs ethnische of religieuze scheidslijnen. Ook de traditionele strijd om water en weidegrond, in een steeds droger klimaat, of de strijd om de bodemrijke ondergrond spelen een rol.
Hulpverleners wachten bang af
Een troepenmacht van VN-soldaten en soldaten van de Afrikaanse Unie (Unamid) tracht burgers te beschermen in Darfur en hulporganisaties brengen soelaas waar ze kunnen. Behalve het Rode Kruis, dat nog relatief veel bewegingsruimte heeft, zijn andere organisaties als Unicef en UNHCR, maar ook humanitaire ngo’s actief in Darfur.
Sommigen vrezen nu het slachtoffer te worden van een eventuele beslissing van het Strafhof in Den Haag. Sowieso moeten hulpverleners toestemming vragen voor reizen van en naar Darfur, wat hun situatie erg penibel kan maken. Sinds het Tribunaal al-Bashir viseert, heeft het regime van Khartoum in kranten en audiovisuele media al dan niet expliciete bedreigingen geuit aan het adres van peacekeepers en hulpverleners.
‘Een beslissing in deze zaak kan er iedere moment aankomen’, zegt Blairon. ‘Zodra het Hof iets te zeggen heeft, zal het dat bekendmaken. Maar dat kan evengoed volgende week zijn of eind maart of later’. Zullen hulpverleners op voorhand gebrieft worden, zodat hun veiligheid gegarandeerd kan worden? ‘Het hof is een gerechtelijke instantie. We zijn ons bewust van de problematiek, maar als wij al de hulpverleners op voorhand op de hoogte brengen, zou ik dat zeker niet vertellen aan de pers’.