Ideoloog Al-Qaeda Egypte zweert geweld tegen burgers af

Imam, de stichter van Al-Jihad die momenteel in een zwaar bewaakte Egyptische gevangenis zit, pleit in een nog niet afgeronde artikelenreeks voor de opschorting van alle gewapende acties in Egypte en in andere islamitische landen. Imam is de leermeester van de nummer twee van Al-Qaeda, Ayman al-Zawahri, die ooit nog aan het hoofd stond van Al-Jihad. De twee waren ook lang bevriend.
Egyptische analisten oordelen dat het initiatief van Imam zwaar weegt. “De boodschap is in het bijzonder gericht aan de leiders van Al-Jihad en Al-Qaeda”, zegt Diaa Rashwan, een expert van het Al-Ahram Center voor Strategische Studies in Caïro. “En de eerdere geschriften van de auteur zijn een referentiepunt voor de leden van Al-Jihad.”
Imam was de eerste leider van Al-Jihad in 1968 en meteen ook de eerste leider van een gewapende islamitische cel die besliste het tegen geloofsgenoten op te nemen. Al-Jihad was onder meer mee verantwoordelijk voor de moord op de Egyptische president Anwar Sadat in 1981. In de jaren 80 en 90 voerde Al-Jihad een bloedige campagne tegen de opvolger van Sadat, de huidige president Hosni Mubarak. Aanslagen op politieagenten, militairen, toeristen en andersdenkende moslims kostten tientallen mensen het leven. Al-Jihad werd ook een broedkamer voor andere terroristische organisaties.
Imam schreef “Het Boek van Beginselen voor Voorbereidingen”. Al-Qaeda verwijst naar dat werk om zijn acties te legitimeren en gebruikt het om nieuwe strijders te rekruteren. Decennialang leverden de geschriften van Imam ook ideologische munitie aan verscheidene andere gewapende groepen.
Nu lijkt de ideoloog van Al-Jihad tot inkeer gekomen. Zijn nieuwe opvattingen zijn verpakt in een reeks van kritieken op de theologische rechtvaardigingen waarvan Al-Jihad en andere groeperingen gebruik maken. Ze verschijnen gelijktijdig in een Egyptische krant en in een dagblad in Koeweit.
Moorden en bloedige aanslagen “zijn niet de methoden van de islam maar wel van niet-religieuze revolutionairen”, schrijft Imam in zijn artikelenreeks. “Voor de islam heiligt het doel de middelen niet, zelfs wanneer die doelen eerbaar en legitiem zijn.” Wie onschuldige burgers op de korrel neemt, stelt zich buiten de sharia, de islamitische wet, oordeelt Imam. Zo’n mensen “plaatsen hun eigen betrachtingen voor de wil van Allah.”
Volgens Imam schrijft de islam moslims voor de wapens te laten rusten zolang ze niet zeker zijn wie de vijand precies is. Ze moeten immers vermijden dat onschuldige mensen omkomen.
Imam zegt dat zijn artikelenreeks een reactie is tegen weerkerende “schendingen” van islamitische beginselen door leden van Al-Jihad.
Al-Jihad Group is traditioneel de meest militante van de islamitische groepen in Egypte. De organisatie weigerde in de voetsporen van de Al-Gamaa al-Islamia te treden, een andere militante organisatie die tien jaar geleden het geweld afzweerde.
Experts verwachten dat de stellingen van Imam tot een nieuw debat over het gebruik van geweld zullen leiden in de islamitische wereld. In elk geval zijn de stellingen van Imam een streep door de rekening van Al-Qaeda. Er wordt verwacht dat Al-Zawahri zwaar zal uithalen tegen de nieuwe geschriften van Imam.
Essam Derbala, een lid van Al-Gamaa al-Islamia, verwelkomt het initiatief. Volgens hem kan het islamitische activisten helpen “op een vreedzame manier hun samenleving te versterken tegen westerse pogingen om de islamitische staat op te breken en tegen de bezetting waarmee we geconfronteerd worden” – een verwijzing naar de Amerikaanse aanwezigheid in Irak en de Israëlische bezetting van de Palestijnse Gebieden en een deel van Syrië.