India houdt alternatief klaar voor SAARC

De SAARC, een samenwerkingsverband tussen Nepal, Bhutan, Bangladesh, India, Pakistan, Sri Lanka en de Maldiven, bestaat 18 jaar. De rivaliteit tussen India en Pakistan heeft altijd verhinderd dat de SAARC kon opbloeien. Op de huidige top in Islamabad hebben de zeven lidstaten afgesproken dat ze tegen januari 2006 een vrijhandelszone (SAFTA) zullen creëren terwijl er ook afspraken werden gemaakt over een gemeenschappelijk sociaal charter en maatregelen in de strijd tegen het terrorisme, maar weinig waarnemers verwachten dat de voor vandaag (maandag) geplande ontmoeting tussen de Indiase premier Atal Bihari Vajpayee en de Pakistaanse president Pervez Musharraf het wantrouwen tussen de twee grote lidstaten van de SAARC snel zal doen verdwijnen.

De tijd dringt voor de SAARC. Volgende maand vindt in de Thaise Phuket de eerste topontmoeting van de BIMSTEC plaats - het letterwoord staat voor Bangladesh, India, Myanmar (het vroegere Birma), Sri Lanka en Thailand. Op de bijeenkomst zullen Bhutan en Nepal formeel toetreden tot het nieuwe samenwerkingsverband.

Bhutan, dat onlangs zijn kleine leger inzette om Indiase rebellen op zijn grondgebied uit te schakelen, en Nepal hebben al nauwe banden met India. Myanmar en Bangladesh hebben aangegeven het voorbeeld van Bhutan te willen volgen en te willen optreden tegen Indiase rebellen in hun grensgebieden.

India heeft excellente bilaterale relaties met alle BIMSTEC-landen; het verband heeft het potentieel om een meer dynamisch handelsblok te worden dan de SAARC, zegt P.R. Chari, de directeur van het Instituut voor Vrede- en Conflictstudies (IPC) in New Delhi. De econoom Sanjay Baru, de hoofdredacteur van de Indiase zakenkrant Financial Express, suggereerde vrijdag in een commentaarstuk de BIMSTEC om te dopen tot BOBCOM (Gemeenschap van de Golf van Bengalen) en nog enkele regionale economische zwaargewichten als Singapore aan boord te halen. “Zelfs als we blijven streven regionale samenwerking binnen de SAARC, moeten we meer energie stoppen in de BIMSTEC,” aldus Baru.

Baru is een van de vele experts die geloven dat de SAARC geen rol van betekenis zal spelen in de toekomst als Pakistan niet ingaat op het aanbod van India om de onderlinge handelsrelaties te verdiepen. India heeft Pakistan het statuut van Meest Begunstigde Natie aangeboden, maar Pakistan lijkt nog niet bereid India dezelfde voorrechten toe te staan.

Het is vooral aan de afwijzende houding van Pakistan te wijten dat de onderlinge handel van de SAARC-landen zo beperkt blijft – amper vijf procent van de totale buitenlandse handel van de SAARC-lidstaten gaat naar buurlanden die ook deel uitmaken van het verband. In de Asean maakt intraregionale handel 22 procent uit van het totale handelsvolume en in de Europese Unie zelfs 63 procent.