India privatiseert water liever zelf

Watervoorziening is in India een zaak van de overheid, maar sinds 2002 laat New Delhi, onder druk van buitenlandse donoren, investeringen en participaties uit de privésector toe. De Jamshedpur Utilities and Services Company (JUSCO), een dochter van Tata, is uniek omdat ze als enige private speler op gemeentelijk vlak nutsvoorzieningen levert, inclusief drinkwater. De klanten zijn de 700.000 mensen die in dit 104 jaar oude staalstadje rond de fabriek van de Tata Iron and Steel Company wonen.

Hoewel volgens officiële statistieken 94 procent van de landelijke en 91 procent van de stedelijke bevolking toegang heeft tot drinkwater, is de realiteit veel minder rooskleuring. Het water stroomt vaak maar enkele uren per dag en in de steden zijn verstopte riolen en geblokkeerde pompstations dagelijkse kost. Elk jaar krijgen 37,7 miljoen mensen af te rekenen met watergerelateerde ziektes en sterven 1,5 miljoen kinderen aan diarree. Tien miljoen mensen hebben een verhoogde kans op kanker door te hoge arsenicumgehaltes.

Veilig en goedkoop

In deze context is Jusco er toch in geslaagd van Jamshedpur de eerste stad te maken waar de mensen zonder zorgen van de kraan kunnen drinken. “We wilden bewijzen dat je goedkoop en veilig leidingwater kan krijgen zonder daarvoor dure buitenlandse experts en bedrijven te moeten betalen”, zegt Sanjiv Paul, directeur van Jusco.

In India ligt het schandaal nog vers in het geheugen van een lening van 2,5 miljoen dollar die de Wereldbank aan het stadsbestuur van New Delhi wilde geven om de watertoevoer de verbeteren en te privatiseren. Aan dat geld hingen enkele voorwaarden vast, zoals de verplichting om met het consultancybureau PriceWaterhouseCoopers te werken, hoewel deze firma eerder in de normale selectieprocedure al uit de boot was gevallen.

Jusco haalt zijn water uit de Subarnarekharivier, zuivert het en verdeelt het langs een 500 kilometer lang netwerk met 40.000 aansluitingen. Zo’n 65 miljoen liter afvalwater wordt gezuiverd en gerecycleerd voor industriële toepassingen. De firma beschikt over een geografisch informatiesysteem (GIS) waarop alle kabels, leidingen en wegen in kaart zijn gebracht, en deelt die gegevens met andere geïnteresseerden.

Ook de mensen uit de armste inkomenscategorieën lijken geneigd het tarief van bijna negen eurocent per 1000 liter water te betalen. “Ik betaal 240 roepie (3,8 euro) in de maand, maar vind dat niet erg”, zegt de 44-jarige Sagar, een ‘dhobi’ of traditionele wasman die negen maanden geleden in de stad is komen wonen. “Ze hebben hier een heel goede watervoorziening.”

Ook de 38-jarige Anguri Devi, die een kleine gereedschapswinkel heeft, klaagt niet over de 160 euro die hij moest neertellen voor zijn aansluiting. Jusco blijft zich er evenwel van bewust dat de privatisering van de watervoorziening in India een gevoelig thema blijft en dat ngo’s op vinkenslag liggen om hoge tarieven voor water, een “mensenrecht”, aan te klagen.

Zolang de service goed is, zijn ook de armen bereid te betalen, denkt Sanjiv Paul. Pronita Chakrabarti Agrawal van de Wereldbank denkt er net zo over: “De armen betalen bijna 4 euro per maand voor kabeltelevisie. Maar betalen voor water vraagt een grote mentaliteitswijziging.”