India viert 60 jaar onafhankelijkheid

Er gaat geen dag voorbij of er staat wel een bericht over het Indiase economische wonder in een van de katernen van een dagblad. Stond India eind jaren tachtig nog bekend als een arm en vervuild land hoogstens toevluchtsoord van westerse hippies,  nu oogst het enorme land alleen nog superlatieven en beate bewondering. Een automatiseringsbedrijf dat niet al lang en breed in India zit, kan het eigenlijk wel vergeten, zo luidt de teneur.
De economische opmars van de op twee na snelst groeiende economie ter wereld, met groeipercentages van 8 tot 9 procent, is natuurlijk ook opzienbarend. Maar de nieuwe supermacht in wording, als welkom evenwicht naast die andere reële supermacht in wording China, roept ook vragen op.

Indiase renaissance

Zoals, hoe de Indiase renaissance eigenlijk tot stand kwam? India-expert en onderzoeker van het Instituut Clingendael in Den Haag, Roel van Veen, onderscheid interne en externe factoren die ‘de opmars van de olifant’ van de laatste vijftien jaar in gang hebben gezet. Extern was er de eerste golfoorlog in 1990, waardoor duizenden Indiase gastarbeiders uit de golf terugkeerden, waarmee een belangrijk deviezenstroom (remittances) opdroogde. Er was het effect van de daardoor dure olie en het feit dat India in periode (einde van de Koude oorlog) een belangrijke afzetmarkt verloor: de Sovjet-Unie.
Intern was er veel onrust: de grote roerganger Rajiv Ghandi werd vermoord, waarmee een nieuwe regering aantrad. Tot veler verrassing koos deze regering – geholpen door internationale omstandigheden – hier en daar voor een koerswijzigingen tegen de politieke en economische tradities in. Dat was deels te wijten aan bepaalde politici zoals Manmohan singh die in het buitenland hadden gestudeerd en invloedrijke hindoe-zakenmensen.
Het ‘lot’ lijkt te hebben bepaald dat de economische hervormingen ook zijn gelukt, tegen de sterke traditionalistische onderstroom van India in, stelt van Veen. Net als in China vertonen in India zowel strikte Hindoes van de BJP als de leden van de Communistische Partij een mooi schisma tussen de ideologische retoriek en het beleid, of weten die juist pragmatisch te combineren.
De grote vraag is of het traditionalistisch ingestelde India de razendsnelle vooruitgang op sociaal vlak wel zal aankunnen? En of de zoete druiven van de economische boom, wel doorsijpelen naar de enorme onderlaag van honderden miljoenen armen? Het antwoord op die laatste vraag lijkt tot nog toe negatief, ondanks het ontstaan van een sterke middenklasse.

Messcherp rapport

Uitgerekend deze week kreeg premier Singh een rapport aangeboden van de ‘National Commission for Enterprises in the Unorganized Sector (NCEUS)’, die de arbeidsomstandigheden in de gigantische informele sector moest onderzoeken. Het rapport (Report on Conditions of Work and Promotion of Livelihood in the Unorganised Sector) onderzocht data tussen 1993 – 2004 en is messcherp. Ondanks de economische groei leven 836 miljoen Indiërs in bittere armoede, in concreto van een gemiddelde aalmoes van 20 roepia per dag. Liefst 86 procent van alle arbeiders of werknemers in de informele sector  werken zonder enige vorm van sociale bescherming en in slechte omstandigheden.
Een extra gevoelige factor voor India’s heersende elite is dat de meerderheid van deze informele, ongeletterde werknemers vaak dalits of onaanraakbaren en moslims zijn. De huidige Indiase overheid richtte de NCEUS juist in 2004 op om te zien in hoeverre er maatregelen genomen moeten worden voor de enorme groep niet beschermde werknemers. De NCEUS bepleit inderdaad betere arbeidsreglementering en minimumlonen, hetgeen én goed voor de economie én goed voor armoedebestrijding zou zijn.
Het feit dat duizenden Indiërs de verjaardag van hun land met natte voeten of opeengepakt moeten vieren door de hevige moesson, vaak verstoken van enige hulp, zegt iets over de enorme kloof die er in dit land bestaat tussen het in zakenkranten bejubelde economische wonder en de armoede op platteland. De olifant danst prachtig, maar wel op een slap koord.