Indiase ondernemingen voelen zich steeds beter thuis in Afrika

Economen verwachten dat de economische relaties tussen Zuid-Afrika en India nog zullen toenemen nu Zuid-Afrika ook lid is geworden van BRICS, het overlegforum tussen de grote opkomende economieën. De staats- en regeringsleiders van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika ontmoeten elkaar morgen (14 april) op een top op het Chinese eiland Hainan.

Tijdens een bezoek aan Mumbai eerder deze maand schatte de Zuid-Afrikaanse viceminister van Handel en Industrie, Elizabeth Thabethe, dat de handel tussen India en Zuid-Afrika dit jaar 15 miljard dollar (10 miljard euro) zal bedragen, een derde meer dan wat oorspronkelijk werd geschat.

Tata en Mahindra

Bijna honderd Indiase bedrijven hebben al investeringen in Zuid-Afrika. Daaronder bevinden zich industriegiganten als Tata, Reliance en Mahindra & Mahindra, en ook banken als de State Bank of India, de ICICI Bank en de Bank of Baroda.

Ook omgekeerd gaan de zaken goed. In India is het Zuid-Afrikaanse SABMiller nu de op een na grootste brouwer, met een marktaandeel van 38 procent. De First Rand Group kon als eerste Afrikaanse bank aan de slag in India, en ook Zuid-Afrikaanse verzekeringsinstellingen als Old Mutual en Sanlam doen het er goed. Airports Company South Africa (ACSA) mag de internationale luchthaven Chattrapathi Shivaji in Mumbai moderniseren, en andere Zuid-Afrikaanse bouwfirma’s verwachten ook belangrijke orders.

“India beschouwt Zuid-Afrika als de toegangspoort voor investeringen in Afrika”, zegt Abdullah Verachia, de directeur van Frontier Advisory, een consultancybedrijf uit Johannesburg dat zich toelegt op de opkomende economieën. “Zuid-Afrika heeft een solide infrastructuur, een stabiele overheid, een heel sterke financiële architectuur en een aandelenmarkt die wereldwijd erkend wordt.”

Speciale relatie

“Zuid-Afrika heeft ook een speciale plaats in het hart van de Indiërs”, zegt Verachia. Honderdvijftig jaar geleden al kwamen de eerste Indiase arbeiders naar Zuid-Afrika. De onafhankelijkheidsstrijd in beide landen werd beïnvloed door de ideeën van Mahatma Gandhi, die twintig jaar in Zuid-Afrika leefde. Daarna groeiden er sterke banden tussen de Zuid-Afrikaanse regeringspartij ANC en de Congrespartij, de belangrijkste regeringspartij in India.

Nu leven er 1,3 miljoen mensen van Indiase afstamming in Zuid-Afrika. Ook die diaspora trekt investeringen aan. “Er worden Bollywoodfilms gedraaid in Kaapstad en Durban, en het crickettoernooi van de Indiase Premier League in Zuid-Afrika heeft het land nog meer op de kaart gezet in India.”  

Volgens Verachia voelen de Indiase multinationals zich ook welkom in veel andere Afrikaanse landen. Ze worden niet gehinderd door “de politieke last” geassocieerd te worden “met een voormalige koloniale macht.”

De meeste Indiase investeringen in Afrika gebeuren door private ondernemingen, een belangrijk verschil met het Chinese patroon. Chinese staatondernemingen spelen een hoofdrol in Afrika, en hun investeringen in landen als Angola zijn ook vaak gekoppeld aan officiële kredieten. Doordat de Indiase staat op de achtergrond blijft, is er ook minder kritiek op de Indiase dan op de Chinese investeringen, al zijn beide landen erop uit hun almaar groeiende behoefte aan olie en andere grondstoffen te stillen.