Indiase zakenelite wil controversiële Modi als premier

Anil Ambani en Sunil Bharti Mittal (geen familie van staalmagnaat Lakshmi Mittal), ceo’s van twee van India’s grootste telecombedrijven, deden hun uitspraken eerder deze maand in Ahmedabad, hoofdstad van Gujarat, de rijke West-Indiase deelstaat waar Modi eerste minister is. Zakenmensen en prominenten uit veertig landen die 250 miljard dollar in Gujarat willen investeren, waren daar samengekomen.
 
“Eerste minister Modi staat bekend als een ceo, maar hij is dat niet aangezien hij geen bedrijf of sector leidt. Hij leidt een staat en kan ook het land leiden”, zei Mittal.

India’s zakenelite ziet Modi als het uithangbord van een economisch sterk India. Ratan Tata, voorzitter van de grootste Indiase privégroep, is vol lof over hem. Hij wilde het hoofdkwartier van zijn Nano-autofabriek eerst in West-Bengalen vestigen maar koos uiteindelijk voor Ahmedabad. Dankzij Modi had Tata slechts twee dagen nodig gehad om de nodige gronden te kopen en vergunningen te krijgen.

Minstens duizend doden

Modi maakt deel uit van de rechtse hindoenationalistische Bharatiya Janata Party (BJP). Hij haalde de internationale voorpagina’s in 2002, toen bij rellen in Gujarat minstens duizend moslims werden gedood door hindoes. Modi wordt beschuldigd van betrokkenheid bij de rellen en mag daarom de VS en de EU niet meer binnen. Niettemin werd hij in december 2007 een tweede maal herkozen als eerste minister, dankzij de sterkte economische hervormingen in Gujarat.

Een sector van de BJP schuift Modi nu naar voren als de man die het in de nationale verkiezingen van deze lente kan opnemen tegen eerste minister Manmohan Singh en diens Congrespartij.

Maar de uitspraken van Ambani en Mittal deden heel wat stof opwaaien.
Modi’s politieke tegenstanders noemen hem autoritair. Woordvoerder Manish Tewari van de Congrespartij beschuldigt Modi ervan slechts een vijfde van de afgesproken investeringsplannen uit te voeren en hij vergelijkt hem zelfs met Hitler: “In 1933 werden de Duitse kapitalisten aangetrokken door de fascistische dictator”, zei hij. Nationaal minister Shankersinh Vaghela, een voormalige eerste minister van Gujarat, stelde dat Modi’s economische successen meer hype dan echt zijn.

Ook het deel van de BJP dat loyaal blijft aan haar leider Lal Kishen Advani kan Ambani’s en Mittals steun voor Modi maar matig appreciëren. Maar Modi zelf zegt dat hij nog steeds achter Advani staat, die volgens hem de volgende eerste minister van India wordt.

Klassiek voorbeeld van een fascist

Door zijn redenaarstalent en zijn grote geloof in het hindoenationalisme heeft Modi zijn macht stevig verankerd in Gujarat. De staat heeft een lange traditie van ondernemerschap en de laatste jaren is de groei er sterker geweest dan in andere deelstaten.

“Industriëlen houden van georganiseerde samenlevingen”, zegt Ashis Nandy, een eminent socioloog. “Telkens als we in de geschiedenis een spectaculaire economische ontwikkeling zien, gaat dit gepaard met een koloniaal en/of autoritair regime. (…) Industriëlen doen bij voorkeur zaken met slechts één persoon – of hooguit met een kleine groep - die alles onder controle heeft.”

Meer dan tien jaar geleden, toen Modi minder bekend was, omschreef Nandy hem na een ontmoeting als een “klassiek voorbeeld van een fascist”. De socioloog krijgt nu de rekening gepresenteerd. Een obscure ngo kreeg onlangs toestemming van Modi’s regering om een rechtszaak aan te spannen tegen Nandy omdat die in een krantenartikel had geschreven dat de middenklasse van Gujarat Modi’s “haatpolitiek” steunde. Nandy kon alleen via het Hooggerechtshof zijn arrestatie verhinderen.