Indonesiërs eisen boycot tegen VS - analyse

De steun van het volkrijkste moslimland ter wereld was een mooie opsteker geweest voor Washington, dat al niet te veel moslimvrienden heeft. Een dag voor de Veiligheidsraad woensdag opnieuw vergaderde, kreeg president Megawati Sukarnoputri een telefoontje van George W. Bush om haar steun te vragen. Naar verluidt vroeg Bush, net als aan andere landen, om de Iraakse ambassade te sluiten. Jakarta weigert dat. Ik heb meneer Bush gezegd dat het standpunt van Indonesië duidelijk is en vast staat. We zijn tegen de oorlog. We vragen dat hij onmiddellijk wordt stopgezet en we dringen aan op een spoedzitting van de VN-Veiligheidsraad om daarvoor te zorgen,” zei Megawati in een mededeling die werd voorgelezen door haar partijwoordvoerder Roy Janis. Maar goed ook, zegt journalist Taufiqurrahman (één naam). Had Megawati het wel gedaan, dan had ze zich explosief protest op de hals gehaald.

Veel Indonesische media denken dat Bush ook gevraagd heeft om de Indonesische uitzendingen van de in Qatar gebaseerde Arabische zender Al Jazeera te verbieden omdat de verslaggeving de Amerikaans-Britse zaak ondermijnt. Meer dan een gerucht is dat voorlopig niet, maar het is een teken aan de wand dat TV 7 met de uitzending van Al Jazeeras materiaal uit Irak en het Midden Oosten plots de populairste zender van de Indonesische archipel is geworden.

Ondanks haar duidelijke standpunt heeft Megawati de grootste moeite om de politieke druk van de moslimgroepen en de sociale organisaties te weerstaan. Die eisen dat Jakarta zijn relaties met Washington bevriest en Amerikaanse producten officieel gaat boycotten. Sommigen organisaties eisen ook dat Indonesië opstapt uit de Verenigde Naties. De radicaalste groepen kunnen zich nu naar hartelust laven aan de woede van de bevolking. De groepering Defenders of Islamic Front is begonnen met de rekrutering van vrijwilligers voor het Iraakse front.

De Indonesische minister van Buitenlandse Zaken Hassan Wirajuda probeert de gemoederen te bedaren. We moeten de zaken in perspectief bekijken. Er zijn verschillende manieren om deze tragedie op te helpen lossen. We moeten op zoek gaan naar de beste manier. Wirajuda wil vanaf volgende week alvast humanitaire hulp sturen en wil daarvoor in eerste instantie samenwerken met Jordanië, Koeweit en Irak.

Het verbreken van de diplomatieke banden en handelsrelaties zou de woede misschien helpen koelen, maar de Indonesische economie zou er zware averij door oplopen. Als Jakarta te veel dwars gaat liggen, kunnen de VS hun invloed aanwenden om de levensnoodzakelijke kredietlijnen bij het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank los te rukken. En met een boycot snijdt Indonesië zichzelf in het vlees want de Amerikaanse bedrijven in Indonesië zijn voor een deel in handen van de Indonesiërs zelf, via gedeeld eigenaarschap en franchiseakkoorden, verduidelijkt Pos Hutabarat van het ministerie voor Handel en Industrie. Als de Indonesiërs Coca-Cola en McDonald’s afzweren, zijn het de Indonesische bedrijfsleiders die op de fles gaan. En als de Verenigde Staten de bal terugkaatsen, is Indonesië helemaal de klos: het verliest dan zijn belangrijkste exportmarkt .

Toch vindt de invloedrijke Indonesische Raad van Ulamas, die de clerus vertegenwoordigt, dat meer diplomatieke maatregelen mogelijk zijn in samenspraak met Maleisië, waar gelijkaardige geluiden te horen zijn. Het moet geen permanente verbreking zijn. Een tijdelijke bevriezing van onze diplomatieke banden zou uiting geven aan onze diepe bezorgdheid over deze tragedie, verklaarde Umar Shihab, de voorzitter van de Raad gisteren (donderdag) op een persconferentie. ”Er is meer nodig dan een uitbarsting van volkswoede. Woorden zijn niet genoeg om te reageren tegen deze brutale en barbaarse daad tegen de menselijkheid.

De civiele maatschappij denkt er net zo over. De internationaal gerespecteerde milieugroep Indonesisch Milieuforum Walhi kondigde deze week aan dat ze geen geld meer moet van haar Amerikaanse en Australische donoren. De Commissie voor Slachtoffers van Geweld en Vermisten (Kontras) verlegt even zijn actieterrein om uit te vlooien of het mogelijk is om Bush en de Britse premier Tony Blair te vervolgen als oorlogsmisdadigers. We werken samen met andere internationale ngo’s om Bush en Blair in het beklaagdenbankje van Den Haag te krijgen,” zegt Kontras-voorzitter Bambang Sugiyanto.

In Jakarta en andere steden nemen de betogingen in omvang, aantal en hevigheid toe. De jongste dagen komt het daarbij steevast tot incidenten met de ordediensten. Bij betogingen in de hoofdstad en in Yogyakarta worden steeds meer Amerikaanse doelen zoals McDonalds geviseerd. Uit vrees dat straks ook Amerikaanse burgers worden belaagd, heeft de politie van Metro Jaya 4.000 agenten ingezet. We hebben een aantal plaatsen uitgepikt waar we denken dat buitenlanders, en dan vooral Britten en Amerikanen, aangevallen kunnen worden,” zo maakte Sutiyoso (één naam), de gouverneur van Jakarta, vandaag (vrijdag) dat nieuws bekend.